Brzoza karłowata Betula nana

Brzoza karłowata (Betula nana L.) – gatunek karłowatego krzewu z rodziny brzozowatych (Betulaceae). Występuje głównie w tundrze półkuli północnej. We florze polskiej brzoza karłowata jest reliktem glacjalnym.

Pokrój krzew lub krzewinka o wysokości rzadko przekraczającej 1 m i szerokości ok. 0,5–1,2 m. Pędy bardzo ciemne, niemal czarne. Pączki okrągławe, bardzo drobne, pędy skrócone bardzo drobniutkie. Młode pędy omszone, potem łysiejące. Liście małe, prawie okrągłe, o brzegu nierównomiernie ząbkowanym, ciemnozielone, połyskujące, jesienią zielonożółte lub żółte. Długość 0,5–1,5 cm, ogonki bardzo krótkie, przylistki trwałe. Młode liście są owłosione i mają żywiczne gruczołki, starsze są nagie. Jesienią liście przebarwiają się na żółtopomarańczowo. Kwiaty roślina jednopienna, ale kwiaty męskie i żeńskie zebrane są w oddzielne kwiatostany – kotki. Żeńskie kotki wyrastają pojedynczo na bocznych krótkopędach, podczas owocowania osiągają długość 1,5 cm. Wałeczkowate kotki męskie mają długość 0,5–1,5 cm i wyrastają na wierzchołkach lub po bokach pędów. Owoc wąsko oskrzydlone orzeszki.

Biologia i występowanie

Zasięg geograficzny obejmuje tereny w strefie klimatu arktycznego i umiarkowanego chłodnego na półkuli północnej. Rośnie w północnej Azji i Europie. Na kontynencie tym izolowane stanowiska znajdują się w części środkowej (m.in. w Polsce), a nawet południowej (Rumunia, Włochy, Francja), gdzie rośnie na odizolowanych stanowiskach w górach. W Ameryce Północnej występuje na Grenlandii, w Kanadzie i Alasce. W polskich Karpatach roślina wyginęła. W Polsce występuje jeszcze na 3 reliktowych stanowiskach: Pojezierze Chełmińskie – rezerwat przyrody Linje Góry Izerskie – rezerwat przyrody Torfowisko Doliny Izery Góry Bystrzyckie – rezerwat "Torfowisko pod Zieleńcem", skąd również został podany na początku XX w. mieszaniec z brzozą omszoną B. nana × pubescens (B. ×intermedia Thomas ex Rchb.). Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w kwietniu–maju, jest wiatropylna. Preferuje gleby kwaśne, torfiaste, odpowiednio wilgotne. Rośnie na torfowiskach wysokich i ich obrzeżach. Roślina całkowicie mrozoodporna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Oxycocco-Empetrion. Liczba chromosomów 2n= 28.

Roślina ozdobna: gatunek polecany na wrzosowiska oraz do ogrodów skalnych i naturalistycznych.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 20:00:18]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985584. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • kwiecień
    • kwiatostan
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście okrągłe
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • orzechy
  • ogólne
    • drzewo
    • krzew
    • krzewinka
    • roślina ozdobna
    • roślina ekspansywna
    • roślina chroniona
    • roślina użytkowa
    • Polska Czerwona Księga Roślin
    • czerwona lista roślin i grzybów Polski
    • mieszaniec
    • dwa podgatunki
    • tworzy mieszańce
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga omszona
  • siedlisko
    • Wrzosowiska
    • Torfowisk
    • Torfowiska wysokie
  • cechy nasion
    • rozsiewanie nasion
      • endochoria