Goryczka trojeściowa Gentiana asclepiadea

Goryczka trojeściowa, g. trojeściowata (Gentiana asclepiadea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych. Jeden z największych gatunków krajowych goryczek. Rośnie w górach południowej i środkowej Europy, oraz na Kaukazie. W Polsce jest pospolity w całym paśmie Karpat oraz w Karkonoszach. Spotkać go też można w Górach Świętokrzyskich i w okolicach Ojcowa, ale jest tam znacznie rzadsza.

Łodyga wzniesiona, czasami łukowato zwisła, gładka i cienka. Osiąga 1 m wysokości. Pod ziemią roślina posiada długie, żółtego koloru kłącze, silnie poskręcane. Liście długie, szeroko lancetowate lub jajowate, zaokrąglone przy nasadzie, na końcu zaostrzone, siedzące. Blaszka liściowa z wyraźnie widocznymi nerwami, całobrzega. Liście normalnie są ustawione nakrzyżlegle, ale u roślin rosnących w cieniu ustawione są naprzeciwlegle w dwóch rzędach. Kwiaty wyrastają po jednym, lub po dwa w górnej części łodygi z kątów liści. Korona o długości ok. 5 cm jest zrosłopłatkowa. Płatki korony mają barwę ciemnolazurową, błękitną, lub różową. Czasami (rzadko) zdarzają się okazy o białych kwiatach, zaliczane do formy albiflora. Z zewnętrznej strony korona jest jaśniejsza niż wewnątrz i ma podłużne smugi. Płatki w górnej części korony są silnie wywinięte na zewnątrz. Kielichy mają zrosłodziałkowe z 5 małymi ząbkami. Pręciki o białych pylnikach są zrośnięte i otaczają szyjkę słupka. Słupek ma płaskie, podzielone na dwie części znamię. Owoc dwudzielna, podłużna torebka. Zielono ubarwione, okrągłe nasiona posiadają skrzydełka.

Biologia i występowanie

Rozwój Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Przedprątne kwiaty zapylane są głównie przez trzmiele. Siedlisko Roślina górska. Rośnie na obrzeżach lasów, na polanach śródleśnych, halach górskich, na piargach, brzegach potoków, w kosówce, pomiędzy skałami. Jest częstym składnikiem ziołorośli górskich. Jest niewymagająca – rośnie na różnych typach podłoża, zarówno na wapieniu, jak i na podłożu niewapiennym. W Tatrach dochodzi do wysokości 1900 m n.p.m. Najwyższe jej stanowisko znajduje się na Miedzianym. Zwykle tworzy populacje liczące po kilkaset osobników, rzadziej kilka tysięcy. Cechy fitochemiczne Roślina trująca. Ziele zawiera trującą gencjopikrynę, korzenie trujące alkaloidy – gencjaninę i gencjanidynę. U ludzi powodują one przekrwienie błony śluzowej i wzmożenie kurczliwości żołądka, nudności i wymioty. Zwierzęta nie jedzą tej rośliny, ze względu na jej gorzki smak. Genetyka Liczba chromosomów 2n= 44.

Roślina trująca. Ziele zawiera trującą gencjopikrynę, korzenie trujące alkaloidy – gencjaninę i gencjanidynę. U ludzi powodują one przekrwienie błony śluzowej i wzmożenie kurczliwości żołądka, nudności i wymioty. Zwierzęta nie jedzą tej rośliny, ze względu na jej gorzki smak.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 22:24:15]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985603. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki różowe
      • płatki niebieskie
  • cechy łodygi
    • szacowana wysokość łodygi
      • od kolana do pasa (60 < x < 100 cm)
    • wygląd łodygi
      • łodyga gładka
      • łodyga wzniesiona
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście lancetowate
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
    • kolor owoców
      • zielone
  • ogólne
    • roślina trująca
    • roślina lecznicza
    • roślina chroniona
    • bylina
    • roślina górska
  • siedlisko
    • Ziołorośla górskie
    • wapienie
    • polany
    • Tatry