Słonecznik zwyczajny Helianthus annuus

Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, obecnie rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie poza rejonem swojego rodzimego występowania. Jest uprawiany w wielu rejonach świata, w Europie od XVI w. W Polsce występuje jako roślina uprawna i ozdobna.

Łodyga wzniesiona, prosta, sztywna, gruba, pojedyncza lub słabo rozgałęziająca się. Osiąga 2-3 m wysokości. Istnieje jednak wiele odmian ozdobnych o wysokości od 0,5 do 1 m. Liście ulistnienie skrętoległe, wszystkie liście sercowate, duże, ogonkowe, szorstkie, o piłkowanych brzegach. Kwiaty zebrane w bardzo duże kwiatostany typu koszyczek, o średnicy do 30 cm. Koszyczki zwisające po przekwitnięciu. Brzeżne kwiaty języczkowe są duże i żółte, zaś środkowe kwiaty rurkowe – drobne i brunatne. U odmian ozdobnych występują także kwiaty w innych kolorach. Owoc jadalna niełupka zawierająca dużo tłuszczu.

Biologia i występowanie

Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do października, przedprątne kwiaty zapylane są przez błonkówki. W ciągu dnia koszyczek słonecznika zwrócony jest zawsze w stronę słońca i stąd pochodzi nazwa rodzajowa. Owoce słonecznika zawierają do 38% oleju.

Jest uprawiany jako warzywo o jadalnych nasionach. Roślina oleista, jedna z ważniejszych. Z nasion otrzymuje się olej słonecznikowy używany jako tłuszcz jadalny, do produkcji margaryny, a także jako tłuszcz techniczny do wytwarzania pokostu, lakierów i mydła. Jest bardzo bogatym źródłem kwasu linolowego. Wytłoki pozostałe po wyciskaniu oleju z nasion są dobrą paszą dla zwierząt. Istnieją odmiany pastewne, których pędy w postaci kiszonki są używane jako wartościowa pasza dla bydła. Nasiona słonecznika są bardzo bogatym źródłem mikro i makroelementów, witaminy E oraz aminokwasów. Skład aminokwasów na 100 g:Izoleucyna - 1112 mg Leucyna - 1619 mg Lizyna - 917 mg Metionina - 478 mg Cystyna - 439 mg Fenyloalanina - 1140 mg Tyrozyna - 652 mg Treonina - 907 mg Tryptofan - 342 mg Walina - 1287 mg Arginina - 2340 mg Histydyna - 615 mg Alanina - 1092 mg Kwas asparaginowy - 2389 mg Kwas glutaminowy - 5442 mg Glicyna - 1424 mg Prolina - 1151 mg Seryna - 1053 mg Coraz częściej uprawiany jest jako roślina ozdobna w licznych odmianach (jako roślina rabatowa i na kwiat cięty). Istnieją odmiany o tzw. kwiatach pełnych zawierające wyłącznie kwiaty języczkowe, a także odmiany o kwiatach dwubarwnych. Do celów leczniczych nasiona były polecane przy zwalczaniu przeziębienia i kaszlu. Nalewka zrobiona z nasion słonecznika używana była w Turcji i Iranie przy stanach gorączkowych. Rdzeń łodyg był w Chinach używany do wyrobu papieru.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 22:38:43]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986496. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
      • październik
    • barwa kwiatów
      • płatki żółte
      • płatki brązowe
    • kwiatostan
  • cechy łodygi
    • szacowana wysokość łodygi
      • wyższa od człowieka (> 200 cm)
    • wygląd łodygi
      • łodyga wzniesiona
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście sercowate
  • ogólne
    • roślina lecznicza
    • roślina jadalna
    • roślina ozdobna
    • roślina użytkowa
    • roślina jednoroczna
    • warzywo