Łuskiewnik różowy Lathraea squamaria

Łuskiewnik różowy (Lathraea squamaria L.) – gatunek roślin należący do rodziny zarazowatych (Orobanchaceae) (system APG IV z 2016, dawniej włączany także do szeroko ujmowanej rodziny trędownikowatych). Występuje w Europie i Azji. W Polsce spotykany na całym obszarze. Jest pasożytem korzeni drzew i krzewów – występuje w lasach i zaroślach.

Pęd podziemne kłącze mięsiste, białawe lub kremowe z silnie rozgałęzionym systemem korzeniowym. Pęd nadziemny wzniesiony do 10–25 (30) cm, obły, mięsisty, różowawy lub różowawobiaławy, nagi lub rzadko owłosiony. Liście na podziemnym kłączu trójkątnie jajowate, mięsiste i białawe liście łuskowate wyrastające naprzeciwlegle w czterech prostnicach. Na pędzie nadziemnym liście łuskowate skrętoległe, różowawe lub różowawobiaławe, siedzące, rombowato lub eliptyczno sercowate, tępe na końcach. W dolnej części pędu zagęszczone, w górnej luźniejsze. Kwiaty zebrane są w nierozgałęzione, jednostronne grono, u góry gęste, na dole luźne. Kwiaty grzbieciste, osadzone są na owłosionych szypułkach długości 3–8 (10) mm i wsparte nagimi przysadkami podobnymi do liści (ale od nich cieńszymi), wklęsłymi, ku górze zmniejszającymi się. Kielich rurkowato dzwonkowaty o długości 9–14 mm, z czterech działek ułożonych w dwóch okółkach, owłosionych gruczołowato. Wolne końce działek dolnej pary są wąsko trójkątne, a górnej – trójkątne, tępe na szczycie, osiągają 3,5–6 mm długości. Korona kwiatu jest dwuwargowa, naga, z płatkami zrośniętymi powyżej połowy ich długości, o długości 13–16 mm. Rurka korony stopniowo zwęża się. Górna warga jest prosta lub słabo wypukła, dolna warga jest rozcięta na trzy nieregularne lub trójkątne łatki długości zwykle ok. 1 mm, o brzegach nieregularnie ząbkowanych i fałdkach między ząbkami. Pręciki mają nitki grube, z jednej strony brodawkowate. Pylniki do 3,5 mm długości, u dołu z dzióbkiem i w dole też owłosione. Zalążnia stożkowato jajowata, do 4 mm długości, u nasady z miodnikiem. W górze stopniowo przechodzi w grubą i długą szyjkę słupka okrytą brodawkowatymi włoskami. Słupek zakończony jest główkowato dyskowatym znamieniem wystającym z korony kwiatu. Owoce okrągławo eliptyczne torebki o wysokości ok. 10 mm otoczone trwałym i podobnej długości kielichem. Zawierają liczne, brunatne nasiona do 1–1,3 (2) mm długości, z łupiną siateczkowatą na powierzchni.

Biologia i występowanie

Zasięg łuskiewnika różowego obejmuje rozległe obszary Europy, poza tym gatunek rośnie w rejonie Kaukazu i na wyspowych stanowiskach w zachodnich Himalajach. W Europie na zachodzie sięga po Wyspy Brytyjskie i środkową Francję, ma pojedyncze stanowiska w północnej Hiszpanii. Na południu zwarty zasięg sięga do środkowych Włoch i północnej Grecji, z pojedynczymi stanowiskami w Kalabrii i na Sycylii. Na wschodzie granica biegnie przez Bułgarię, Rumunię, środkową Ukrainę po środkową część Niziny Wschodnioeuropejskiej. Północna granica zasięgu na niej biegnie na wysokości Zatoki Fińskiej. Ma pojedyncze stanowiska w południowej Finlandii i występuje w południowej części Półwyspu Skandynawskiego. Zwarty zasięg w Europie łączy się z rejonem Kaukazu wyspowymi obszarami występowania w południowej Ukrainie, na Półwyspie Krymskim i w Azji Mniejszej. W Polsce gatunek rozpowszechniony, zwłaszcza na Pojezierzach Południowobałtyckich, na Pogórzu Karpackim i w Beskidach, miejscami rzadki (np. na Nizinie Mazowieckiej). Występuje w świeżych i wilgotnych lasach liściastych i zaroślach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:09:29]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985870. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • kwiecień
      • maj
    • liczba płatków
      • płatki cztery
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
    • kwiatostan
      • groniasty
        • prosty
          • grono
          • główka
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście sercowate
      • liście jajowate
      • liście najszersze w połowie długości
      • liście najszersze przy nasadzie
      • liście trójkątne
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga gałęzista
      • łodyga owłosiona
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
    • kolor owoców
      • brązowe
  • ogólne
    • krzew
    • bylina
    • roślina żywicielska
    • północna granica zasięgu
    • geofit
    • roślina uprawiana
    • krzew liściasty
    • trawa
  • siedlisko
    • Lasy liściaste
    • zarośla
    • wilgotne lasy
    • Tatry