Nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum

Nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum L.) – gatunek byliny należący do rodziny nasięźrzałowatych (Ophioglossaceae).

Pokrój roślina o wysokości od 5 do 30 cm. Z krótkiego, bezzieleniowego i nierozgałęzionego kłącza wyrasta co roku jeden liść nadziemny, podzielony na część wegetatywną i kłos zarodnionośny. Gametofit żyje pod ziemią, współżyje na zasadzie mikoryzy z grzybami, zachowując zdolności fotoautotroficzne w odsłoniętych częściach zawierających chlorofil.

Biologia i występowanie

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony. Występuje w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej. Zwarty zasięg gatunku obejmuje w Europie obszar od Wysp Brytyjskich i Francji po południową Skandynawię, Polskę i łuk Karpat, na południu obejmując Bułgarię, Serbię i środkowe Włochy. W rozproszeniu spotykany jest jednak poza tym na całym kontynencie. W Polsce rośnie w rozproszeniu na terenie całego kraju. Pęd nadziemny widoczny jest od czerwca do sierpnia na wilgotnych, śródleśnych polanach, łąkach oraz na glebach wapiennych. Gatunek charakterystyczny łąk trzęślicowych ze związku Molinion caeruleae. Odnotowano występowanie tego gatunku także w lasach grądowych, w miejscach nasłonecznionych (np. po wyrębie drzew, w młodych lasach odradzających się po pożarze oraz lasach w fazie regeneracji). Liczba chromosomów (w wersji diploidalnej) nasięźrzału pospolitego odnotowana dla roślin występujących w Indiach i Europie wynosi 480, podczas gdy w Ameryce, w rejonie Appalachów, dochodzi ona do 1320.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-03-28 04:03:25]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62817941. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • Jakubska-Busse A., Śliwiński M.. New locality of Ophioglossum vulgatum L. (Ophioglossaceae) in Lower Silesia. „Acta Botanica Silesiaca”. 5, s. 107–-110, 2010 (pol.). [dostęp 2015-03-25]. 
  • Serge Muller. Assessing occurrence and habitat of Ophioglossum vulgatum L. and other Ophioglossaceae in European forests. Significance for nature conservation. „Biodiversity and Conservation”. 9, s. 673–681, 2000. 
  • Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.
  • Ophioglossum vulgatu (ang.). eFloras.org. [dostęp 2013-12-06].
  • United States Department of Agriculture: Ophioglossum vulgatum. Germplasm Resources Information Network. [dostęp 2013-12-06].
  • Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa: PZWL, 1973.
  • Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Tom 2. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 978-83-01-13945-2.
  • Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Adam Zając, Maria Zając (red.). Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
  • The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  • Ophioglossum vulgatum. W: Den Virtuella Floran [on-line]. Naturhistoriska riksmuseet. (Za: Hultén, E. & Fries, M. 1986. Atlas of North European vascular plants: north of the Tropic of Cancer I-III. – Koeltz Scientific Books, Königstein). [dostęp 2014-06-01].
  • Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  • Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. Władysława Szafera PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  • ogólne
    • roślina chroniona
    • bylina
    • ścisła ochrona gatunkowa
    • paproć
  • siedlisko
    • Grądy
    • miejsca nasłonecznione
    • gleby wapienne
    • polany