Storczyk kukawka Orchis militaris

Storczyk kukawka (Orchis militaris L.) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). W Polsce występuje typowa forma gatunku.

Łodyga wzniesiona, silna, prosta, nierozgałęziona i nieco kanciasta. Wysokość (wraz z kwiatostanem) 20-50 cm. Pod ziemią dwie bulwy. Liście w liczbie 3-5 skupione są w dolnej części łodygi. Mają długość do 15 cm, są szerokolancetowate i błyszczące. Najwyższy z liści obejmuje pochwiasto łodygę. Kwiaty zebrane na szczycie łodygi w gęsty 20-60 kwiatowy kwiatostan o długości 5-20 cm. Kwiaty zakwitają poczynając od dołu ku górze. Przysadki są łuskowate i mają długość do 3,5 mm, co stanowi ¼ długości zalążni. Z wyjątkiem warżki wszystkie listki okwiatu są stulone, z zewnętrznej strony białawe, od środka wzdłuż nerwów czerwonofioletowe. Warżka jest wyraźnie 3-dzielna. Ma biały środek i 2-3 szeregi czerwonokarminowych plam. Boczne łatki i dwudzielna środkowa łatka mają purpurowoczerwony kolor, zaokrąglone i nieco wygięte do góry szczyty. Ostroga o długości 5,5-7,4 mm jest walcowata i zwrócona w dół. Pyłkowiny są ciemnoszare. Fioletowo nabiegła zalążnia jest skręcona i wąska. Owoc rozdęta torebka o długości do 16 mm.

Biologia i występowanie

Storczyk kukawka typowy występuje w Europie i Azji Zachodniej. Jego północna granica zasięgu biegnie przez południową Szwecję i południową Finlandię (występuje tutaj tylko w pobliżu Bałtyku). Granica południowa biegnie przez środkową Hiszpanię, środkowe Włochy oraz północną Grecję. Na zachodzie sięga po południową część Wysp Brytyjskich. Granica wschodnia nie jest dokładnie określona. W Polsce znany był z około 200 stanowisk, jednak w ostatnich latach (1980-2008) potwierdzono jego występowanie tylko na około 50 stanowiskach, które znajdują się na terenie całego kraju, ale dość nierównomiernie. W północnej części Polski największe skupienie stanowisk znajduje się między Pojezierzem Lubuskim a południowo-zachodnim krańcem Pobrzeża Szczecińskiego, na pojezierzu Wielkopolskim, w dolinie Wisły między Grudziądzem i Toruniem oraz w południowej części Pojezierza Południowopomorskiego. W południowej Polsce najwięcej stanowisk jest na Wyżynie Miechowskiej, Lubelskiej i Roztoczu. W Karpatach podawany był z 7 stanowisk, ostatnio potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku na Matysce w Kotlinie Żywieckiej. Rozwój Bylina, geofit. Kwitnie w maju i pierwszej połowie czerwca. Kwiaty imitują budową kwiaty roślin miododajnych, jednak nie wytwarzają nektaru. Zapylany jest przez błonkówki. Rozmnaża się także wegetatywnie. Tylko niewielka część kwiatów związuje owoce. Siedlisko Rośnie w świetlistych lasach i zaroślach, na suchych łąkach, szczególnie na glebach wapiennych. Najwyżej położone stanowiska sięgają 2000 m n.p.m. W Polsce najwyżej notowany był w Świeradowie-Zdroju w Sudetach i koło Szczawnicy w Pieninach, ale brak danych co do wysokości tych stanowisk. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 42. Storczyk kukawka typowy tworzy mieszańce z storczykiem purpurowyym (Orchis purpurea), Orchis simia i Orchis punctulata oraz międzyrodzajowe z Aceras. Oprócz typowej formy gatunku wyróżniono podgatunek Orchis militaris subsp. stevenii (Rchb. f.) B. Baumann & al. Występuje on tylko we wschodniej Turcji, w Azerbejdżanie, Abchazji i Gruzji.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:54:40]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986408. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • maj
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki czerwone
      • płatki fioletowe
      • płatki purpurowe
    • kwiatostan
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście lancetowate
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
  • ogólne
    • drzewo
    • roślina miododajna
    • roślina chroniona
    • bylina
    • roślina pyłkodajna
    • ścisła ochrona gatunkowa
    • Polska Czerwona Księga Roślin
    • północna granica zasięgu
    • geofit
    • czerwona lista roślin i grzybów Polski
    • storczyk
    • tworzy mieszańce
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga wzniesiona
  • siedlisko
    • gleby wapienne
    • zarośla
    • Sudety
    • świetliste lasy