Wirtualny atlas roślin: Macierzanka piaskowa / Thymus serpyllum

Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Inne nazwy: cząberek, tymianek wąskolistny, dzięcielnica. Występuje w Europie i na Syberii. W Polsce jest pospolity na całym niżu.

Pokrój tworzy gęste i bardzo zwarte darnie o wysokości 10–30 cm. Po roztarciu pędów wydziela się charakterystyczny, przyjemny zapach. Łodyga płożąca lub podnosząca się, zdrewniała u nasady, okrągława lub słabo kanciasta, dookolnie owłosiona. Łodygi mają zdolność zakorzeniania się. Liście ulistnienie nakrzyżległe. Jajowatopodługowate, nieco skórzaste liście mają długość 3–4 razy większą od szerokości i orzęsione brzegi. Boczne nerwy liści są dość grube i nie tworzą wyraźnego nerwu brzeżnego. Kwiaty dwupostaciowe – na jednych osobnikach mniejsze, o słupku z długą szyjką i krótkich pręcikach, na innych – większe, o dłuższych pręcikach. Kwiatostan główkowaty, na końcach pędów. W jednej główce 3–6 różowoliliowych kwiatów (czasami, rzadko trafiają się kwiaty białe). Mają dwuwargowy kielich; dolna warga z szydlastolancetowatymi ząbkami, górna z 3 trójkątnymi ząbkami. Korona o długości 6–7 mm wyraźnie dwuwargowa, przy czym górna warga jest wyraźnie 2-ząbkowa, dolna wyraźnie 3-ząbkowa. Owoc drobne orzeszki.

Biologia i występowanie

Krzewinka (lub półkrzew), chamefit. Kwitnie od czerwca do końca sierpnia, jest owadopylna. Roślina miododajna, bardzo licznie odwiedzana przez owady, nawet w zasuszonych bukietach. Nasiona roznoszone przez mrówki (myrmekochoria). Występuje w widnych lasach sosnowych i brzozowych. W miejscach nasłonecznionych pokrywa teren zwartym kobiercem. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Koelerio-Corynephoretea.

Roślina lecznicza Surowiec zielarski: ziele Herba Serpylli. Zawiera olejki eteryczne. Działanie: dezynfekujące, wykrztuśne, przeciwzapalne, poprawia trawienie. Jest wykorzystywana w ziołolecznictwie – napar z ziela używany po jedzeniu działa wiatropędnie, rozluźnia mięśnie układu pokarmowego. Używana jest do płukania gardła, przy paradontozie, świądzie, pomaga po ukłuciu owadów. Wzmacnia system nerwowy – używana jest do kąpieli dla rekonwalescentów, chorych dzieci i osób starszych Zbiór i suszenie: ziele zbiera się podczas kwitnienia rośliny, suszy w cieniu. Po ususzeniu oddziela się zdrewniałe łodyżki. Wykorzystywana jest jako roślina przyprawowa o podobnym zastosowaniu, jak tymianek; do mięsa, sosów, rosołów, farszów. Stosowana jest również w przemyśle perfumeryjnym. Roślina ozdobna – jest dość często uprawiana, szczególnie nadaje się jako roślina zadarniająca oraz do ogródków skalnych. Dawniej, wraz z żywicą i innymi ziołami, wchodziła w skład kadzidła.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 02:27:44]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985902. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.