Enhalus acoroides Enhalus acoroides

Enhalus acoroides (L.f.) Royle – gatunek traw morskich z monotypowego rodzaju Enhalus z rodziny żabiściekowatych, występujących w strefie równikowej i zwrotnikowej od Afryki do Azji i Oceanii. Jest to jedyny gatunek traw morskich, którego kwiaty nie są zapylane za pomocą wody. Znajduje wiele zastosowań, przede wszystkim z uwagi na jadalne i włókniste owoce oraz właściwości lecznicze.

Pokrój zanurzone trawy morskie. Łodyga rozrosłe kłącze, o długości 10–20 cm i średnicy 3–5 mm, z włóknistymi pozostałościami pochew liściowych. Liście rośliny tworzą od 2 do 6 równowąskich lub wstęgowatych liści o długości od 30 do 150 cm i szerokości 1–2 cm, całobrzegich, o tępym wierzchołku, tworzących u nasady pochwę liściową. Użyłkowanie równoległe, składające się z 13–19 żyłek. Funkcje mechaniczne pełnią zwłaszcza dwie żyłki brzegowe, które zachowują się zwykle także po zgniciu liścia w postaci dwóch, czarno połyskujących nitek. Kwiaty rośliny dwupienne. Kwiaty jednopłciowe. Liczne, drobne kwiaty męskie osadzone są na krótkich szypułkach i zebrane w kwiatostan. Kwiatostan ten wsparty jest dwiema siedzącymi, pochwiastymi podsadkami. Wyrasta na pędzie kwiatostanowym, osiąga długość 40–50 cm i w okresie kwitnienia unosi się na powierzchni wody. Okwiat kwiatów męskich jest podwójny, zbudowany z białych, podługowatych działek kielicha o długości około 2 mm i białych płatków korony, większych od działek. Trzy pręciki o długości około 1,5–2 mm, białe, z niemal siedzącymi główkami i otwierającymi się poprzecznie pylnikami. Ziarna pyłku bardzo duże. Kwiaty żeńskie pojedyncze, wyrastają na pędzie o długości 50 cm, otoczone są 2 zachodzącymi na siebie przysadkami o wymiarach 4–6×1–2 cm. Działki kielicha wąsko eliptyczne, czerwonawe. Płatki korony białe, równowąskie, rzemykowate, silnie pofałdowane, brodawkowate, o wymiarach 40–50×3–4 mm. Zalążnia jajowata, z długimi włoskami, zbudowana z 6 zrośniętych owocolistków, przechodząca w 6 dwuklapowych szyjek słupka. Owoce jajowate torebki, o średnicy 5–7 cm, otwierają się nieregularnie. Nasiona nieliczne, o średnicy 1–1,5 cm.

Biologia i występowanie

Trawa morska z gatunku Enhalus acoroides żyje w ciepłych wodach Oceanu Indyjskiego, Morza Czerwonego i Spokojnego. Występuje wzdłuż wybrzeży Afryki (od północnego Mozambiku do Somalii i Egiptu), Półwyspu Arabskiego (od Izraela do Jemenu), południowych Indii, Malediwów, Sri Lanki, Indochin (od Mjanmy do Wietnamu), Hongkongu, Nansei, Półwyspu Malajskiego, wysp Azji Południowo-Wschodniej, Papui-Nowej Gwinei, północnej Australii, Nowej Kaledonii, Karolin i Marianów. Rozwój Wieloletnie wodne geofity ryzomowe (hydrogeofity). W wodach o wysokim zasoleniu tworzy dłuższe liście. Kwitnie przez cały rok, jednak najobficiej w lipcu i sierpniu. Jest to jedyny gatunek traw morskich, który kwitnie ponad powierzchnią wody. Rytmika rozwoju i zapylania kwiatów związana jest z rytmem pływów morskich. Kwiaty męskie w okresie dojrzałości odłączają się od kwiatostanów w okresie przypływu i wypuszczają pyłek, zapylający kwiaty żeńskie w czasie odpływu. Po pęknięciu owocu nasiona pływają po powierzchni wody, po czym toną. Szacuje się, że są w stanie rozprzestrzenić się na odległość do 42 km. Po zatonięciu nasiona szybko kiełkują, ukorzeniając siewkę w dnie morskim. Siedlisko Na obszarze występowania Enhalus acoroides jest szeroko rozpowszechniony w płytkich (do 5 m) wodach morskich strefy przybrzeżnej, przede wszystkich w zatokach. W Tajlandii występuje w słonawych kanałach wodnych i litoralu na błotnistych, błotnisto-piaszczystych i piaszczystych podłożach koralowych. W Zatoce Tajlandzkiej rośnie na grubym podłożu złożonym ze średnio- i gruboziarnistego piasku i gruzu koralowego. W Indonezji na mułach i grubych piaskach. Na Filipinach kolonizuje mętne, spokojne wody zatok i ujść rzek. Na Półwyspie Malajskim jest częsty na błotnistych płyciznach i obszarach odkrywanych przez odpływy. Cechy fitochemiczne Tkanki Enhalus acoroides zawierają flawonoidy i steroidy, wykazujące działanie antyfidantycze na larwy Spodoptera litura, antybakteryjne na różne bakterie morskie i zabójcze dla larw Bugula neritina. Interakcje z innymi gatunkami Podwodne łąki Enhalus acoroides stanowią preferowane schronienie wielu gatunków ryb, w tym papugoryb z gatunku Leptoscarus vaigiensis. Rośliny te stanowią składnik diety diugoni przybrzeżnych).

Rośliny spożywcze Nasiona tej trawy morskiej są jadalne. Są spożywane na przykład przez ludność indyjskiej wyspy Pamban. Przed spożyciem nasiona są gotowane lub pieczone w popiele. Rośliny lecznicze W Afryce korzenie Enhalus acoroides stosowane są przez rybaków jako remedium na jad płaszczek, skorpionów, ryb z rodziny syganowatych. Ponadto roślina ta jest wykorzystywana przy leczeniu bóli mięśniowych, ran i problemów z żołądkiem. Przygotowywany jest też z niej lek przeciwgorączkowy w postaci kadzidła o nazwie mafusho. Rośliny włókniste Owoce i pasma łyka z liści tej rośliny dostarczają włókien służących do produkcji tkanin.

Tkanki Enhalus acoroides zawierają flawonoidy i steroidy, wykazujące działanie antyfidantycze na larwy Spodoptera litura, antybakteryjne na różne bakterie morskie i zabójcze dla larw Bugula neritina.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-03-14 01:35:24]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62554226. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-30]  (ang.).
  • Floredel D. Dangan (et al.): Flowering, fruiting and seed production of the seagrass, Enhalus acoroides (L.f) Royle in relation to water depth (ang.). Philippine Council for Aquatic and Marine Research and Development.
  • F.T.F.T. Short F.T.F.T., M.M. Waycott M.M., Enhalus acoroides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2011-01-30]  (ang.).
  • Marten A. Hemminga, Carlos M. Duarte: Seagrass ecolog. Cambridge, UK ; New York, NY: Cambridge University Press, 2000, s. 78. ISBN 978-0-521-66184-3.
  • Gilbert Thomas Burnett: Outlines of botany. Londyn: 1835, s. 467. (ang.)
  • Bindu Sulochanan i Laxman Shankar Korabu. Enhalus acoroides (L.f.) Royle fruits observed in Gulf of Mannar. „Marine Fisheries Information Service”. 200, 2009 (ang.). 
  • Rośliny kwiatowe. Wielka Encyklopedia Przyrody. Warszawa: Muza SA, s. 345. ISBN 83-7079-779-2.
  • Kanjana Adultyanukosol (et al.): Analysis of stomach contents of dugongs (Dugong dugon) from Gulf of Thailand (ang.). [dostęp 2011-01-30].
  • Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-01-30].
  • Flora of China. Vol. 23. Hydrocharitaceae. [dostęp 2011-01-30].
  • Labrador Park: Enhalus acoroides. [dostęp 2011-01-30].
  • Shu-Hua Qi (et al.). Antifeedant, antibacterial, and antilarval compounds from the South China Sea seagrass Enhalus acoroides. „Botanica Marina”. 51, 2008. Walter de Gruyter. Berlin • New York. DOI: 10.1515/BOT.2008.0XX (ang.). 
  • Anne E. Osbourn, Virginia Lanzotti: Plant-derived natural products: synthesis, function, and application. Dordrecht ; New York: Springer, 2009, s. 52. ISBN 978-0-387-85497-7.
  • Edmund P. Green, Frederick T. Short: World atlas of seagrasses. Berkeley: University of California Press, 2003, s. 97. ISBN 978-0-520-24047-6.
  • cechy kwiatów
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki czerwone
    • kwiatostan
      • groniasty
        • prosty
          • główka
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście wąskie i wydłużone
      • liście równowąske
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
  • ogólne
    • roślina wodna
    • roślina lecznicza
    • roślina jadalna
    • roślina użytkowa
    • roślina pyłkodajna
    • geofit
    • trawa
  • siedlisko
    • łąki

 
 
Mapa występowania
Źródło: The Global Biodiversity Information Facility i Użytkownicy atlasu.