Sosna kalabryjska Pinus brutia

Sosna kalabryjska (Pinus brutia Ten.) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Sosna kalabryjska występuje głównie na terenie Turcji, także we wschodniej Bułgarii, Grecji, Azerbejdżanie, północnym Iraku, wschodniej Syrii, Libanie, na Krecie, Cyprze, we Włoszech oraz na czarnomorskim wybrzeżu Rosji i Abchazji. Gatunek ten sprowadzony został z Turcji do włoskiej prowincji Kalabria w czasach rzymskich (wówczas Brutia). Jedna odmiana tego gatunku uznana została za zagrożoną.

Pokrój średnich rozmiarów drzewo iglaste, wiecznie zielone. Korona za młodu stożkowata, z wiekiem spłaszcza się, staje się otwarta i nieregularna. Liście igły zebrane w pęczki po 2, chociaż zdarzają się po 3, długości 10–18 cm, szerokości około 1 mm, ciemnozielone. Pień pień prosty, osiąga wysokość 25–35 metrów i średnicę do 1,5 m. Kora początkowo szara i gładka, z wiekiem czerwono-brązowa, gruba i spękana. Szyszki siedzące. Grube, twarde i ciężkie, o długości 6–11 cm. Młode szyszki są zielone, po roku stają się czerwono-brązowe. Nasiona długości 7–8 mm z 15–20 mm skrzydełkiem.

Biologia i występowanie

Igły pozostają na drzewie od 1,5 do 2,5 lat. Szyszki nasienne dojrzewają w kwietniu w dwa lata po zapyleniu. Otwierają się zaraz potem lub w ciągu kolejnych 2 lat, chociaż czasem nasiona uwalniają, dopiero gdy deszcz rozmiękczy łuski. Preferuje podłoże wilgotne. Lubi stanowiska nasłonecznione.

Roślina ozdobna – drzewo chętnie sadzone w parkach i ogrodach, w rejonach o suchym i ciepłym klimacie (np. Arizona, Kalifornia). Jest bardzo wytrzymała na suszę i wiatry, sadzona na piaskach chroni podłoże przed wywiewaniem piasku. Roślina użytkowa – sosna kalabryjska jest jednym z ważniejszych drzew leśnych w północno-wschodnim rejonie Morza Śródziemnego. Owad Marchalina hellenica żywiący się sokiem tej sosny produkuje duże ilości spadzi, która zbierana jest przez pszczoły miodne i daje dobrej jakości miód sosnowy, ceniony za walory smakowe i lecznicze. Drewno – uprawiana jest jako źródło drewna.

Gatunek umieszczony został przez międzynarodową organizację IUCN w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków niższego ryzyka (kategoria zagrożenia: LC, według klasyfikacji v2. 3 i v3. 1). Odmiana P. brutia var. pityusa uznana została za zagrożoną (kategoria zagrożenia: VU, według klasyfikacji v2. 3 i v3. 1), w związku z utratą części siedlisk w obszarze występowania. Głównym zagrożeniem jest rozwój infrastruktury w rejonie wybrzeża Morza Czarnego, szczególnie w rejonie Półwyspu Krymskiego. Podgatunek P. brutia subsp. eldarica, ujęty w randze odmiany P. brutia var. eldarica (Medw.) Silba, uzyskał w 2013 r. status taksonu bliskiego zagrożeniu (kategoria NT, według klasyfikacji v3. 1). Takson ten, endemit Azerbejdżanu, rośnie dziko w jednej lokalizacji, wprawdzie objętej ochroną (wpierw w Parku Narodowym Göygöl, a od 2004 w osobnym Państwowym Rezerwacie Przyrody „Sosna eldarska”) ale narażonej na choroby powodowane przez grzyby, dotykające plantacji w Kaukazie Południowym.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:17:06]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72326963. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.