Pinus echinata Pinus echinata

Pinus echinata Mill. – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). P. echinata występuje na południowym wschodzie Ameryki Północnej, na terenie USA. Jest sosną dwuigielną o zmiennym pokroju, rosnącą najczęściej na wyżynach w stosunkowo suchych lasach. Naturalnie krzyżuje się z sosną taeda i sosną smołową. Największym zagrożeniem tej sosny jest choroba wywoływana przez lęgniowca z gatunku Phytophthora cinnamomi.

Pokrój drzewo o zmiennym pokroju – bywa wyprostowane lub krzywe z nieregularną koroną. Typowa korona drzewa zaokrąglona do stożkowatej. Liście igły zebrane po 2 na krótkopędzie, czasem po 3. Osiągają (5) 7–11 (13) cm długości i 1 mm średnicy. Proste, lekko skręcone, szarozielone do żółtozielonych. Na wszystkich powierzchniach liścia widoczne rzędy aparatów szparkowych. Brzegi liścia drobnoząbkowane, wierzchołek ostry. Pochwa liściowa 0,5–1 (1,5) cm, trwała. Pąki jajowate do cylindrycznych, żywiczne, długości 0,5–0,7 (1) cm. Pień osiąga 40 m wysokości i 1,2 m średnicy. Kora czerwono-brązowa, łuszcząca się płatami, z widocznymi pęcherzami żywicznymi, w górnej części pnia szorstka. Gałęzie rozpościerające się. Dwuletnie gałązki o średnicy do 5 mm są wiotkie, szarobrązowe do czerwonobrązowych, z wiekiem szarzeją, stają się chropawe i łamliwe poniżej ulistnionych części. Szyszki szyszki męskie cylindryczne, żółte do blado purpurowo-zielonych, o długości 15–20 mm. W czasie pylenia brązowe lub jasnobrązowe. Szyszki nasienne symetryczne, przed otwarciem wąsko jajowate, po otwarciu jajowato-stożkowate, długości 4–6 (7) cm. Początkowo czerwono-brązowe, z wiekiem szarzeją. Występują pojedynczo lub w skupiskach. Prawie siedzące lub osadzone na szypułkach o długości do 1 cm. Tarczki łusek nasiennych z centralnym wyrostkiem (piramidką). Wyrostek zakończony ostrym kolcem (wydłużony i smukły do krótkiego i grubego). Nasiona długości ok. 6 mm, szare do prawie czarnych, opatrzone skrzydełkiem o długości 12–16 mm.

Biologia i występowanie

Gatunek występuje na wschodzie i południu USA, w stanach: Nowy Jork, Pensylwania, Ohio, Illinois, Arkansas, Missouri, Kentucky, Tennessee, Wirginia Zachodnia, Maryland, Delaware, Wirginia, Karolina Północna, Karolina Południowa, Georgia, Floryda, Alabama, Missisipi, Luizjana, Oklahoma, Teksas). Gatunek ten ma największy zasięg występowania spośród sosen rosnących w południowo-wschodnich USA. W 1915 r. raportowano, że rośnie w 24 stanach, w 1990 r. w 22. Sosna ta występuje zazwyczaj na wyżynach, w stosunkowo suchych lasach, na wysokościach 200–610 m n.p.m. Skrajne wysokości osiągane przez ten gatunek to 3 m n.p.m. na południu New Jersey i 910 m w Appalachach. Przeważnie tworzy mieszane stanowiska z Pinus taeda. Towarzyszą jej także P. elliottii, P. glabra, P. palustris i P. serotina. Występuje również jako niewielki składnik wielu lasów w obrębie swojego zasięgu, m.in. z dominacją P. strobus, P. rigida, P. palustris, P. virginiana, P. taeda oraz dębów. W poszyciu gatunkowi temu powszechnie towarzyszą m.in. borówki (Vaccinium spp.), wiciokrzew japoński (Lonicera japonica), kolcorośl (Smilax spp.), winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus inserata) czy Toxicodendron radicans. Sosna ta toleruje szeroki wachlarz gleb i warunków siedliskowych, z wyjątkiem zacienienia. W początkowych latach ma tendencję do wzrostu wolniejszego niż pozostałe sosny z tego obszaru. Wolniejszy wzrost w warunkach silnej konkurencji sprawia, że siewki obumierają lub słabo rosną. Pinus echinata jest w stosunkowo odporna na ogień, jednak pożary lasu mogą zniszczyć młode drzewka. Korony młodych okazów ulegają zazwyczaj zniszczeniu, ale drzewo wypuszcza nowe pędy z ocalałej podstawy pnia. Również duże drzewa mogą obumierać w wyniku pożaru, jeśli temperatury u podstawy pnia są bardzo wysokie. Drzewa uszkodzone podczas pożaru są bardziej podatne na choroby i szkodniki. Sosny tego gatunku uznaje się za odporne na działanie wiatru, chociaż mogą ulegać wywrotom w miejscach, gdzie wykształciły płytki system korzeniowy. Bardziej podatne są na uszkodzenia spowodowane śniegiem (śniegołom). Nasiona stanowią pożywienie ptaków i małych ssaków, w tym gryzoni i wiewiórek.

Pinus echinata jest jednym z czterech najważniejszych gospodarczo drzew iglastych w południowo-wschodnich Stanach Zjednoczonych. Gatunek ceniony jako źródło drewna, w tym papierówki, z której otrzymywana jest miazga drzewna do wyrobu papieru. Drewno intensywnie wykorzystywane do prac konstrukcyjnych i do produkcji sklejki. Gatunek był uprawiany powszechnie w stanie Missisipi na zerodowanych obszarach poddawanych rekultywacji.

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, ale przyznała mu kategorię zagrożenia LC (least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia. Klasyfikację tę utrzymano w kolejnym wydaniu księgi w 2013 roku.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:17:41]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72327828. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.


 
 
Mapa występowania
Źródło: The Global Biodiversity Information Facility i Użytkownicy atlasu.