Wirtualny atlas roślin: Róża pnąca / Rosa arvensis

Róża pnąca, róża polna (Rosa arvensis Huds.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych. Występuje w Europie od jej części zachodniej po południowo-wschodnią. W Polsce róża ta nie rośnie dziko, ale dawniej bywała rzadko uprawiana i prawdopodobnie dziczała. Róża pnąca to nazwa gatunkowa róży botanicznej, ale podobnym pojęciem – różami pnącymi – określa się czepne, pnące się, odmiany uprawne róż.

Pokrój krzew o pędach osiągających do 1–2 m wysokości pnących się lub czołgających (w uprawie w korzystnych warunkach, nawet do 6 m). Pędy pokryte są silnymi, hakowatymi kolcami, przy czym na gałązkach kwiatowych są one słabo zgięte lub nawet proste. Liście pierzasto złożone zwykle z 5–7 listków, rzadko trójlistkowe. U nasady z wąskimi przylistkami, na brzegu ogruczolonymi i drobno ząbkowanymi. Listki cienkie, jajowate do szeroko eliptycznych, nagie lub od spodu czasem słabo owłosione, na brzegu zwykle pojedynczo piłkowane, pozbawione gruczołków, matowe. Osadki liścia nagie lub słabo owłosione, ogruczolone i kolczaste. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub zebrane po kilka w skąpo kwiatowe kwiatostany. Szypułki znacznie (5-krotnie) dłuższe od owoców, nagie lub ogruczolone. Hypancjum kulistawe. Działki kielicha trójkątne, z pojedynczymi łatkami lub rzadziej bez łatek, nagie, rzadziej z pojedynczymi gruczołkami na grzbiecie. Po przekwitnieniu odgięte, szybko odpadają. Korona kwiatu o średnicy ok. 3–5 cm, składa się z 5 białych płatków. Pręciki liczne, o podobnej długości jak nagie szyjki słupków zrośnięte w wyraźnie widoczną podczas kwitnienia kolumienkę/maczużkę. Owoce niełupki zebrane wewnątrz czerwonego (po dojrzeniu), mięsistego i nagiego owocu pozornego (szupinkowego) mającego kształt kulisty lub elipsoidalny o długości 0,8–1,5 cm.

Biologia i występowanie

Gatunek występuje dziko na rozległych obszarach Europy Zachodniej i Południowej. Rośnie w północnej Hiszpanii, we Francji, na Wyspach Brytyjskich (na północy, w Szkocji bardzo rzadki), w Belgii, zachodniej części Niemiec i dalej na południe od Czech, Węgier i Rumunii, sięgając zasięgiem na południu po Sycylię, Peloponez i europejską część Turcji. W Polsce róża ta nie jest wymieniana jako składnik flory. Podawana jest jednak jako gatunek dawniej uprawiany i prawdopodobnie dziczejący. Kwitnie w czerwcu, owocuje od sierpnia do października. Rośnie w miejscach otwartych, ale też w zaroślach, żywopłotach i widnych lasach. Występuje na terenach nizinnych sięgając po rzędne 1500 (wyjątkowo 1750) m n.p.m. Liczba chromosomów 2n = 14.

Roślina bywa uprawiana jako ozdobna (w Polsce dawniej). Na początku XIX wieku wyselekcjonowano z niej w Szkocji grupę odmian zwaną różami Ayshire, cechujących się dużą mrozoodpornością, małymi wymaganiami glebowymi, odpornością na choroby i suszę. Jak w przypadku wielu róż, także i u tego gatunku owoce pozorne są jadalne i nadają się na przetwory.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-07-16 00:04:56]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=70821960. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.