Wirtualny atlas roślin: Klon polny / Acer campestre

Klon polny, paklon (Acer campestre L.) – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Występuje w południowej i środkowej Europie, na Kaukazie i w Azji Mniejszej. W Polsce rozpowszechniony na Pogórzu Karpackim, w dolinie Wisły, na Śląsku Górnym i Dolnym, w Wielkopolsce i Kujawach. Status gatunku na Pomorzu niepewny – prawdopodobnie jest tu tylko zawleczony, podobnie jak na pojedynczych stanowiskach w Polsce północno-wschodniej.

Pokrój drzewo wysokości 15 – 20 m. W mniej sprzyjających warunkach glebowych rośnie jako wielopniowy, duży krzew. Na żyznych glebach w lasach łęgowych przekracza 15 m wysokości. Na Kaukazie spotykane są osobniki osiągające wysokość 25 m. Posiada płytki system korzeniowy. Kora na starych pniach szarobrązowa, siatkowato, podłużnie spękana. Gałązki odmiany suberosa wykształcają charakterystyczne listwy korkowe. Liście naprzeciwległe, zmienne (patrz ryciny), 3 – 5 klapowe, lekko karbowane lub zatokowo powycinane. Wierzch blaszki lekko lśniący, ciemnozielony, od spodu szarozielone, młode lekko owłosione, dojrzałe tylko w kątach nerwów. Ogonek 2 – 7 cm (w lecie z sokiem mlecznym), blaszka 5 – 8 cm długa i do 10 cm szeroka. Jesienią liście przebarwiają się na żółto. Kwiaty zebrane po ok. 10 w podbaldachy, barwy żółtozielonej. Zarówno kielich jak i korona pięciokrotne, pręcików 8, słupek jeden. Zakwita w maju, razem z rozwojem liści lub tuż po ich rozwoju. Owoc błoniasto uskrzydlony, często delikatnie owłosiony, spłaszczony orzech, nazywany skrzydlakiem. Młode połączone po dwa, ustawione względem siebie w linii prostej (pod kątem 180°). Dojrzewają w końcu września. Dojrzałe rozpadają się.

Biologia i występowanie

Gatunek mało wymagający, odporny na trudne warunki (zapylenie i zanieczyszczenie powietrza), dobrze znosi suszę, odporny na choroby i szkodniki. Rośnie zarówno na stanowiskach słonecznych jak i zacienionych. W Polsce występuje znacznie rzadziej niż inne klony (klon pospolity i jawor). Rośnie na niżu i w niższych położeniach górskich (do ok. 700 m n.p.m.). Najczęściej jednak spotyka się go w zaroślach śródpolnych, na suchych, ciepłych zboczach, w lasach dębowych lub w zaroślach i czyżniach, złożonych z gatunków ciepłolubnych. Sadzony, rośnie na większości gleb, ale w naturze preferuje gleby świeże, przepuszczalne, o odczynie zasadowym. W fitosocjologii gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea, Cl. Rhamno-Prunetea, wyróżniający dla SAll. Ulmenion oraz charakterystyczny i wyróżniający dla Ass. Galio-Carpinetum (regionalnie).

Roślina miododajna Ze względu na wolny wzrost i tworzenie zwartych koron bardzo dobry gatunek do obsadzania wąskich ulic. Od wieków używany na formowane żywopłoty (podobnie jak lipa). Istnieją odmiany ozdobne o barwnych liściach, które uprawiane są jako rośliny ozdobne. Bardzo twarde, jasne drewno o ładnym rysunku słojów wykorzystuje się w stolarstwie, tokarstwie i na forniry.

W Polsce niezbyt często spotykane są stare osobniki tego gatunku. O objęcie ochroną dorodnych paklonów w rejonie góry Tuł u podnóży Beskidu Śląskiego występował po raz pierwszy już w 1933 r. Kazimierz Simm, profesor w ówczesnej Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie. Warto odnotować, że niektóre wspominane wówczas osobniki do dziś cieszą się niezłym zdrowiem. Najstarsze drzewo tego gatunku rośnie w zabytkowym parku przy Muzeum: zespół pałacowo-parkowy w Dobrzycy. Pochodzi ono prawdopodobnie z końca XVII wieku.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2020-10-18 20:08:12]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=61071265. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-02-03].
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.