Wirtualny atlas roślin: Czerniec gronkowy / Actaea spicata

Czerniec gronkowy (Actaea spicata L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w prawie całej Europie oraz w umiarkowanej strefie Azji, sięgając na wschód po Chiny. W Polsce rozpowszechniony w znacznej części kraju, rzadszy na Mazowszu, Ziemi Lubuskiej oraz na wybrzeżu zachodniopomorskim.

Liście duże, długość do 30 cm, podwójnie trójdzielnie pierzaste, ogonkowe. Odcinki są nieregularne i grubo ząbkowane. Mają ostry zapach. Kwiaty małe, białe, 4 lub 5-dzielne w gęstych wierzchołkowych lub bocznych pojedynczych lub złożonych gronach. Słupek pojedynczy, siedzący, pręciki wolne. Działki kielicha i płatki korony szybko opadające. Kwiaty nie posiadają miodników . Pokrój roślina wieloletnia, 30-60 cm wysokości, o nieprzyjemnym zapachu, słabo rozgałęziona. Owoc kulista, początkowo zielona, a następnie czarna jagoda. Jest to jeden z nielicznych przedstawicieli licznej rodziny jaskrowatych, który wytwarza ten typ owocu. Jagoda zawiera brunatne, ustawione w dwóch rzędach nasiona.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do lipca. Zabezpieczeniem przed samozpyleniem jest przedsłupność. Występuje w cienistych lasach bukowych, zboczach, w wąwozach i w kamienistych górach na podłożu wilgotnym i bogatym w wapń. W Polsce występuje na całym obszarze. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Tilio platyphylli-Acerion pseudoplatani. Roślina trująca. Liczba chromosomów 2n = 16.

Roślina lecznicza dawniej stosowana w medycynie.
Dawniej wykorzystywano go jako barwnik: owoce gotowane z kwasami dają czarny barwnik.
Dawniej uważany za ziele lecznicze przeciwko dżumie.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2018-12-04 19:22:01]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=54926636. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 288. ISBN 83-7073-092-2.
Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 83-7073-092-2.
Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Przypisane cechy

	ogólne	roślina trująca
	ogólne	roślina lecznicza
	ogólne	roślina użytkowa
	ogólne	bylina
	barwa kwiatów	płatki białe
	ulistnienie	ogonek liściowy obecny
	ulistnienie	ząbkowany
	ulistnienie	liście pierzaste
	kolor owoców	zielone
	kolor owoców	czarne
	kolor owoców	brązowe
	rodzaj owoców	jagoda
	rodzaj owoców	kuliste
	wygląd łodygi	łodyga gałęzista
	zapach łodygi	zapach nieprzyjemny
	pora kwitnienia	maj
	pora kwitnienia	czerwiec
	pora kwitnienia	lipiec