Wirtualny atlas roślin: Bożodrzew gruczołowaty / Ailanthus altissima

Bożodrzew gruczołowaty, znany również jako ajlant gruczołowaty, bożodrzew gruczołkowaty lub bożodrzew chiński (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle) – gatunek roślin z rodziny biegunecznikowatych (Simarubaceae). Roślina pochodzi z Chin, ale pierwsze egzemplarze sprowadzono do Europy już w 1751 r. Obecnie rozpowszechniona zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej. W Polsce dość często uprawiana, szczególnie w zachodniej części kraju. Drzewo zaliczane do gatunków inwazyjnych, szkodliwych dla rodzimych gatunków flory.

Pokrój okazałe drzewo, szybko rosnące (szczególnie w młodości, na dobrych stanowiskach do 2 m rocznie) dorastające w Polsce do 30 m. Na starszych pniach korowina charakterystycznie spękana. Jednoroczne pędy bardzo grube (grubsze niż u jesionu), młode gęsto, delikatnie omszone, żółtawe z bardzo dużymi śladami liściowymi. Wierzchołki jednorocznych pędów tępo zakończone. Bożodrzew łatwo wydaje odrosty korzeniowe, szczególnie po mechanicznym uszkodzeniu korzeni, co wykorzystuje się przy wegetatywnym rozmnażaniu z sadzonek korzeniowych. Liście ulistnienie skrętoległe, liście bardzo duże, dorastające do 80 cm długości (u odmian do ponad 1 m), nieparzystopierzastozłożone z 15–25 jajowatolancetowatych listków. Listki do 12 cm długości, z wierzchu ciemnozielone, od spodu sinoniebieskawe, wierzchołek mocno wyciągnięty. U podstawy każdego listka znajdują się 2 lub 4 (rzadziej) ząbki z gruczołkami nieprzyjemnie pachnącymi po roztarciu. Kwiaty jedno- i obupłciowe, zebrane w gęste wiechowate kwiatostany do 30 cm długości. Kielich pięciodziałkowy, korona z pięcioma żółtawobiałymi płatkami, pręcików 10 a w kwiatach obupłciowych zazwyczaj 5, słupków 4–6. Owoce wąskie skrzydlaki do 4 cm długości z centralnie umieszczonym orzeszkiem. Początkowo jasnozielonkawe, w sierpniu przybierające efektownie czerwonopurpurowe zabarwienie. Owoce długo utrzymują się na roślinie.

Surowiec zielarski: kora, pozyskiwana z młodych dwuletnich gałązek i owoce. Zawartość: niewielkie ilości alkaloidów, do 12% garbników, saponiny, simarubina, związki kumarynowe i gorycze (m.in.: ajlantyna). Działanie: W Chinach kora, w miarę możności świeża, posiadająca silne właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne, stosowana jest wewnętrznie w postaci odwaru, do leczenia ciężkich i uporczywych biegunek, oraz jako środek wymiotny. Ten sam odwar jest specyfikiem przy pomocy którego zwalcza się tasiemce i glisty – pasożyty przewodu pokarmowego. Poza tym także stosuje się go jako specyfik przeciwgorączkowy, przeciwskurczowy i zwalniający akcję serca. Dalej – w leczeniu malarii, astmy, kołatania serca i czerwonki. Owoce stosuje się jako środek pomocniczy w leczeniu nieregularnego miesiączkowania, zbyt obfitych krwawień menstruacyjnych oraz żylaków odbytu. W medycynie ludowej narodów Azji Środkowej wywarem z liści bożodrzewu leczy się wrzody. Ajlantem nie wolno się leczyć na własną rękę, ale zawsze za wiedzą i zgodą lekarza Roślina ozdobna: odmiany:'Erythrocarpa' – odm. czerwonoowocowa, o jaskrawoczerwonych, bardzo kontrastowych skrzydlakach. 'Pendulifolia' – odm. zwisłolistna. Tworzy bardzo długie, opadające w dół liście. 'Aucubaefolia' – odm. o żółto nakrapianych liściach. 'Hongye' – odm. o liściach czerwonych. Drewno: wykorzystywane w meblarstwie i przy produkcji papieru. Liście: podobnie jak morwa wykorzystywane w hodowli jedwabników. Sok żywiczny: stosowany do produkcji pokostów.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 19:09:03]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72327223. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.