Wirtualny atlas roślin: Storczyk samczy / Anacamptis morio

Storczyk samczy, s. samiczy (Anacamptis morio (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).

Łodyga prosta smukła, zielona ale czerwono nabiegła, o wysokości do 35cm, zakończona luźnym kwiatostanem. Wyrasta z jajowatej, niepodzielonej bulwy. Liście posiada 9-12 liści, w tym 5-8 tworzących różyczkę wokół podstawy łodygi. Liście te są szerokolancetowate, bezplamiste, najszersze poza połową. Liście łodygowe w liczbie 3-6 pochwiasto obejmują łodygę. Przysadki mają długość 12-24 mm, szerokość 3-6 mm, są błoniaste i tej samej długości co zalążnia. Kwiaty stosunkowo duże. Kwiatostan w postaci luźnego kłosa o wysokości do 10 cm. Wszystkie listki okwiatu, z wyjątkiem warżki, są hełmiasto sklepione. Mają skośnie jajowaty kształt, barwę różową lub liliowofioletową i ciemniejsze nerwy. 3-łatkowa warżka jest w zarysie okrągła, ma długość 6,5-11 mm, szerokość 11-17 mm. Jej środkowa łatka ma na szczycie szerokość 4-9 mm, szczyt płytko podzielony i jest nieco dłuższa, niż ząbkowane łatki boczne. Jest najczęściej różowo-fioletowa i posiada duże fioletowe plamy. Mocna ostroga jest tej samej barwy co warżka, ma długość 7-10 mm, szerokość 2-3,5 mm, tępy koniec z niewielkim wgłębieniem i jest wygięta do góry. Pollinaria posiadają trzoneczki i oddzielne uczepki, ale wspólną tarczkę nasadową. Pyłkowiny brązowoczerwone. Owoce rozdęta torebka o długości od 1 do 1,5 cm.

Biologia i występowanie

Zwarty zasięg występowania obejmuje Europę i ciągnie się od południowej części Wysp Brytyjskich, północnej Hiszpanii, południowych wybrzeży Skandynawii i Estonii po europejską część Rosji, a na południu po wybrzeża Morza Śródziemnego. Zasięg występowania obejmuje ponadto Algierię i Maroko w Afryce Północnej oraz w Kaukaz i część Azji Zachodniej (Cypr, Liban, Iran, Syria, Turcja). W Polsce występował na około 300 stanowiskach (z tego w Karpatach ok. 70), jednakże ostatnie badania terenowe (do 2008 roku) potwierdziły jego występowanie tylko na około 60 stanowiskach (z tego w Karpatach na kilkunastu). Najwyżej położone stanowisko znajduje się na wysokości 1100 m n.p.m. na Hali Śmietanowej w Beskidzie Żywieckim (Pasmo Policy). Bylina, geofit. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty zwabiają owady imitując swoją budową kwiaty roślin nektarodajnych, jednak roślina nie wytwarza nektaru. Kwiaty zapylane są przez owady, głównie przez trzmiele. Zawiązuje owoce w średnim stopniu. Może występować również samozapylenie. Rośnie w suchych zaroślach, naturalnych łąkach i w świetlistych lasach (głównie w grądach), na miejscach otwartych lub częściowo zacienionych, często na zboczach. Liczba chromosomów 2n=36. Najwyżej w Polsce położone stanowisko znajduje się na Hali Śmietanowej w Paśmie Policy (1100 m n.p.m.). W Szwajcarii dochodzi do wysokości 1950 m. Tworzy mieszańce ze storczykiem błotnym, cuchnącym, męskim i kukułką szerokolistną. Zróżnicowany na sześć podgatunków: Anacamptis morio subsp. caucasica (K. Koch) H. Kretzschmar, Eccarius & H. Dietr. Anacamptis morio subsp. champagneuxii (Barnéoud) H. Kretzschmar, Eccarius & H. Dietr. Anacamptis morio subsp. longicornu (Poir.) H. Kretzschmar, Eccarius & H. Dietr. Anacamptis morio subsp. morio Anacamptis morio subsp. picta (Loisel.) Jacquet & Scappat. Anacamptis morio subsp. syriaca (E. G. Camus) H. Kretzschmar, Eccarius & H. Dietr.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-02-19 00:04:37]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=69621019. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.