Wirtualny atlas roślin: Aster gawędka / Aster amellus

Aster gawędka (Aster amellus) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych.

Łodyga wysokość do 60 cm, sztywna, wzniesiona i szorstko owłosiona, zwykle nie rozgałęziona. Pod ziemią rozgałęzione kłącze. Liście liście dolne łopatkowe, górne lancetowate. Wszystkie liście 3-nerwowe, i szorstko owłosione. Kwiaty koszyczki o średnicy 3,5-5 cm, zebrane w baldachogroniaste kwiatostany. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów listków. Brzeżne kwiaty języczkowate żeńskie, zwykle fioletowe, rzadziej białe. Mają długi języczek i krótką, białawą rurkę. Wewnętrzne kwiaty rurkowate, obupłciowe żółte. Owoc niełupki o długości 3-4 mm z puchem kielichowym.

Biologia i występowanie

Występuje w stanie dzikim w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz na części obszaru Azji (Kaukaz, Turcja, Czelabińsk, Kazachstan). W Polsce przebiega północna granica zasięgu tego gatunku. Występuje na Roztoczu, Wyżynie Lubelskiej i Wyżynie Małopolskiej, w dorzeczu Wisły oraz na Pomorzu Wschodnim. Izolowane stanowisko astra gawędki znajduje się w Bączalu Górnym na jednej z tamtejszych zarastających polan. Poza tymi obszarami występuje tylko na pojedynczych stanowiskach. Rozwój: bylina. Kwitnie od lipca do września, jest owadopylny, kwiaty przedprątne, zapylane są przez muchówki i błonkówki. Nasiona rozsiewa wiatr. Siedlisko: miejsca nasłonecznione, suche, gleby żyzne, bogate w wapń. Rośnie na słonecznych wzgórzach, skałach, w widnych zaroślach. Gatunek kserotermiczny. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Cirsio-Brachypodion pinnati, Ass. Inuletum ensifoliae. Liczba chromosomów 2n= 18 (36,54).

Zastosowanie Roślina ozdobna uprawiana na kwiaty cięte i na rabatach. W ogrodnictwie uzyskano wiele różnobarwnych kultywarów, m.in.: 'King George' o ciemnofioletowych kwiatach, 'Violet Quen' o jasnofioletowych kwiatach, czy 'Sonia' o jaskraworóżowych kwiatach. Sposób uprawy Przez podział w okresie wiosny (kwiecień, maj) lub ewentualnie przez sadzonki pobierane w maju. Co 4 – 5 lat wymaga rozsadzania, gdyż bryła korzeniowa nadmiernie zagęszcza się. Roślina w Polsce w pełni mrozoodporna (strefy mrozoodporności 3-9).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-03-28 00:31:38]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62815227. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Halina Pięknoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.