Rukiewnik wschodni (Bunias orientalis L.) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Rośnie dziko w południowej i środkowej Europie, Azji Zachodniej, na Kaukazie i Syberii Wschodniej. W Polsce gatunek inwazyjny, rozprzestrzenił się w ciągu kilkudziesięciu lat na całym terytorium, dawniej notowany tylko w południowo-wschodniej części kraju. Status gatunku we florze Polski: kenofit.
Ze względu na rozprzestrzenianie się gatunku w ciągu ostatnich stuleci, bardzo trudne jest jednoznaczne wskazanie obszaru jego naturalnego występowania. Niektórzy za obszar jego pochodzenia uznają Wyżynę Armeńską, inni rozciągają go na cały region Kaukazu, południową Rosję, południowo-wschodnią Europę (po Słowację i Węgry). Jego rozprzestrzenianie się z Kaukazu poprzez Rosję w kierunku północnym i zachodnim rejestrowane było w XVII wieku i wiązane jest ze stosowaniem tej rośliny jako paszowej dla koni w rosyjskiej armii, zanieczyszczeniem eksportowanych z Rosji ziaren zbóż nasionami tego gatunku oraz rozprzestrzenianiem rukiewnika jako rośliny warzywnej. Na Wyspy Brytyjskie trafił i po raz pierwszy odnotowany został w 1731 roku. W Estonii gatunek zarejestrowany został w 1796, na Łotwie w 1803. W Szwecji po raz pierwszy stwierdzony został w 1768. We Francji w 1814. W Norwegii gatunek pojawił się w pierwszej dekadzie XIX wieku wraz z transportami zboża z Rosji. Na Litwie znany jest od 1885, a na współczesnych ziemiach Polski (na Śląsku) od 1881. W Niemczech gatunek rozprzestrzeniać się zaczął w latach 40. XX wieku. Do lat 80. XX wieku gatunek notowany był w Europie Środkowej i Zachodniej jako raczej nieliczny. Masowo rozprzestrzeniać się zaczął w ostatnich dekadach XX wieku. Miejscami do jego rozprzestrzenienia przysłużyły się prawdopodobnie także podejmowane w końcu XX wieku uprawy tego gatunku jako rośliny paszowej w krajach byłego Związku Radzieckiego. Współcześnie w Europie gatunek jest pospolity w Rosji, w południowej Polsce i w południowych Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Występuje poza tym w Słowacji, Czechach, Holandii, Belgii i Francji. Na północy rośnie w Wielkiej Brytanii, w Danii, Norwegii (do 64 szerokości północnej), w Finlandii i krajach nadbałtyckich. Na południu Europy notowany jest w Rumunii, Bułgarii, krajach byłej Jugosławii po Macedonię, w północnych Włoszech i nielicznie w Hiszpanii. W Rosji rukiewnik rozprzestrzeniony jest na całym obszarze z wyjątkiem dalekiej północy, sięgając Dalekiego Wschodu. Jako introdukowany występuje w Kazachstanie, Mongolii oraz w północnych prowincjach Chin (Heilongjiang i Liaoning). Do Ameryki Północnej gatunek zawleczony został w latach 40. XX wieku (w 1944 stwierdzony w kanadyjskim Nowym Brunszwiku, w 1958 w Wisconsin (USA)). Współcześnie występuje w licznych stanach wschodniego wybrzeża USA oraz w regionie Wielkich Jezior Północnoamerykańskich, w południowo-wschodniej Kanadzie i w jej południowo-zachodniej części (w prowincji Kolumbia Brytyjska). Gatunek jest niewybredny odnośnie do warunków glebowych, ale preferuje zasobne gleby na glinach i piaskach o neutralnym pH, niezbyt suche lub wilgotne. Opisywany jest jako preferujący gleby wapienne, ale dobrze rośnie na bardzo różnych podłożach w miejscach przekształconych przez człowieka, włączając w to wysypiska odpadów i ruiny. Źle znosi zacienienie. Warunki siedliskowe mają istotny wpływ na budowę roślin (gatunek jest morfologicznie bardzo plastyczny). W obrębie naturalnego zasięgu zasiedla miejsca słoneczne na krawędziach lasów, wnętrza lasów i skarpy nadrzeczne. Jako roślina inwazyjna występuje głównie na terenach ruderalnych – przydrożach, terenach kolejowych, wysypiskach, terenach przemysłowych. Rozprzestrzenia się na suchych i świeżych łąkach, których użytkowanie zostało porzucone. Wkracza także na łąki zalewowe. W syntaksonomii zbiorowisk roślinnych Europy Środkowej rukiewnik wschodni uznawany jest za gatunek wyróżniający dla zespołu Falcario vulgaris-Agropyretum repentis. Występuje jednak w szerokiej gamie różnych zbiorowisk z takich syntaksonów jak: Artemisietea vulgaris, Convolvulo-Agropyrion, Aegopodion podagrariae, Artemisio-Tanacetetum vulgaris, Galio-Urticetea, Calystegietalia, Arrhenatherion elatioris. Gatunek jest bardzo problematyczny na użytkach zielonych i nieużytkowanych łąkach, które w krótkim czasie może zdominować znacznie redukując miejscową florę. Uznawany jest także za uciążliwego chwasta upraw winorośli. W uprawach innych gatunków, które wyrastają wyżej niż rukiewnik, roślina ta nie stanowi problemu ponieważ zacieniona przegrywa konkurencję z gatunkiem uprawnym. Poza skutecznym konkurowaniem tego gatunku o przestrzeń w miejscach występowania, podczas obfitego kwitnienia rukiewnik wabi skutecznie zapylaczy, co znacznie ogranicza szanse na zapylenie gatunków współtowarzyszących. Stwierdzono także zróżnicowane wobec różnych roślin, ale raczej niewielkie oddziaływania allelopatyczne.
Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2022-05-29 00:03:40]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=67245294. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.