Wirtualny atlas roślin: Knieć błotna / Caltha palustris

Knieć błotna, kaczeniec błotny, kaczyniec błotny (Caltha palustris L.) – gatunek rośliny zielnej należący do rodziny jaskrowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniona w strefie umiarkowanej półkuli północnej – występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej z wyjątkiem południowych części tych kontynentów. W Polsce jest rozpowszechniona na niżu i w niższych partiach gór, jednak ustępuje z powodu osuszania siedlisk.

Pokrój roślina zielna o grubym, niemal bulwiastym kłączu. Na kłączu tym jesienią powstają pąki, z których wczesną wiosną wyrasta pęd nadziemny. Łodyga do 50 cm długości, lekko pokładająca się lub wzniesiona, rozgałęziona, mięsista, pusta i naga. Liście odziomkowe na długich, rynienkowatych ogonkach, liście łodygowe na krótszych lub siedzące i obejmujące łodygę. Blaszki nerkowate, słabo karbowane, nagie, ciemnozielone i błyszczące. Kwiaty na szczytach rozgałęzień pędu rozwijają się pojedynczo. Kwiaty osiągają ok. 4 cm średnicy. Okwiat tworzy pięć intensywnie żółtych płatków, niekiedy zabarwionych zielonkawo od spodu. Pręciki są bardzo liczne, słupków jest 5-8. W miodnikach u nasady słupków powstaje nektar. Owoce wielomieszki składające się z jednostronnie otwierających się, lekko wygiętych 5–8 mieszków, zawierających liczne nasiona. U podgatunku nominatywnego owoce są lekko wygięte i zakończone krótkim dzióbkiem, u subsp. cornuta owoce są esowato wygięte i zwieńczone silnie odgiętym dzióbkiem.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od marca do maja lub czerwca. Knieć wabi owady nektarem oraz wzorami na listkach okwiatu składającymi się z plam widocznych dla owadów reagujących na światło ultrafioletowe. Nasiona rozprzestrzeniane są przez wodę. Roślina trująca. Świeże ziele zawiera anemoninę, która w większych ilościach jest toksyczna. Roślina nie jest zjadana przez bydło. Jeśli znajdzie się w paszy w niewielkiej ilości – nie działa szkodliwie, lecz mlekopędnie. Działanie szkodliwe znika podczas suszenia siana wskutek rozkładu związków szkodliwych. Liczba chromosomów 2n = 16, 24, 32, 56. Wymaga gleb żyznych i wysokiego poziomu wód gruntowych – dobrze znosi zalewy. Rośnie na wilgotnych łąkach, brzegach strumieni, w rowach, na źródliskach i lasach łęgowych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calthion.

W agrotechnice roślina wskaźnikowa nadmiernego uwilgotnienia i potrzeby melioracji. Zwalczana na łąkach wczesnym koszeniem, uniemożliwiającym wydanie nasion oraz osuszaniem. Jest czasami uprawiana jako roślina ozdobna, szczególnie nadająca się na obrzeża oczek wodnych. Nie ma wymagań co do gleby, ważne jest tylko, by była ona stale podmokła, stanowisko powinno być słoneczne. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią lub przez podział rozrośniętych kęp (najlepiej jesienią).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-05-23 12:42:10]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=76659063. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.