Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis L.) – gatunek rośliny należącej do rodziny astrowatych. Występuje w rejonach alpejskich południowej i centralnej Europy, dosyć często na terenie Polski południowej (Beskidy, Pieniny, Tatry, Sudety), Wyżynie Woźnicko-Wieluńskiej (Rębielice Królewskie), rzadko na niżu.
Roślina dwuletnia, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Kwiatostan otwiera się tylko w słońcu, a zamyka się pod wpływem zwiększonej wilgotności powietrza, co postrzegane jest jako zwiastun nadchodzącego deszczu. Występuje na suchych murawach i obrzeżach lasów na terenach górzystych do 2800 m n.p.m., często na wzgórzach wapiennych, także niżej. Preferuje gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym, ubogie, piaszczysto-gliniaste. Rośnie w miejscach nasłonecznionych. Liczba chromosomów 2n = 20. Wyróżnia się dwa podgatunki: Carlina acaulis subsp. acaulis Carlina acaulis subsp. caulescens – posiada niewielką łodygęTworzy mieszańce z dziewięćsiłem popłocholistnym
Roślina lecznicza: już w średniowieczu uważany był za roślinę tego rodzaju. Korzeń wykorzystywano jako środek napotny, moczopędny, a także przy zaburzeniach trawienia. Zbiór i suszenie: korzeń zbierany jest jesienią i po oczyszczeniu suszony w warunkach naturalnych. Skład chemiczny: surowiec zawiera olejek eteryczny (1–2%) o działaniu bakteriobójczym, garbniki i inulinę. Działanie: przeciwbakteryjne, napotne, moczopędne i przeciwgorączkowe. W wyższych dawkach także przeczyszczające i wymiotne. Stosowany jest wewnętrznie przy zaburzeniach trawienia, zaparciach, oraz przy braku apetytu i przeziębieniach. Wzornictwo i sztuka: stylizowane przedstawienie dziewięćsiła jest klasycznym motywem sztuki podhalańskiej. Roślina ozdobna: Gatunek wykorzystywany jest przy aranżacji ogródków skalnych. Zasuszone kwiatostany nadają się na zimowe bukiety. Sztuka kulinarna: w niektórych krajach europejskich (np. Szwajcaria, Włochy) dno koszyczków kwiatowych spożywane było jako warzywo, tak jak karczochy.
Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 20:36:28]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72972497. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.