Wirtualny atlas roślin: Kminek zwyczajny / Carum carvi

Kminek zwyczajny (Carum carvi L.) – gatunek rośliny dwuletniej z rodziny selerowatych (Apiaceae).

Pokrój naga roślina zielna z mięsistym korzeniem, wrzecionowatym lub walcowatym, o zapachu podobnym do marchwi. Łodyga wzniesiona, bruzdowana, rozgałęziona w górnej części, osiąga od 20 do 100 cm. Liście liście rozety i dolne łodygowe są długoogonkowe, górne – bezogonkowe, wszystkie z pochwiastą nasadą, przy czym pochwa górnych liści jest szeroko obłoniona i na górze wyciągnięta w dwa uszka. Blaszki liści są podwójnie- lub potrójnie pierzastodzielne, o równowąskich i zaostrzonych łatkach. Kwiaty drobne, białe lub rzadziej różowe, zebrane w liczne baldachy złożone o 5–16 szypułach zakończonych licznokwiatowymi baldaszkami. Pokryw i pokrywek brak lub składają się co najwyżej z pojedynczych listków (do trzech maksymalnie). Płatki korony są odwrotnie jajowate do zaokrąglonych, w górnej części wycięte, z łatką zagiętą do wnętrza kwiatu. Płatki skierowane na zewnątrz baldaszka z reguły są nieco większe od pozostałych (osiągają do 1,5 mm długości). Owoce rozłupnia, złożona z dwu rozłupek o długości 3–6 mm i szerokości do 1,5 mm. Owoce w stanie dojrzałym są brunatne z białawymi żebrami, łukowato wygięte.

Biologia i występowanie

Naturalny zasięg występowania obejmuje znaczną część Eurazji. W Europie brak tego gatunku tylko na południowych krańcach kontynentu, a na Wyspach Brytyjskich i Islandii rośnie jako gatunek introdukowany. W Azji gatunek rośnie na niemal całym kontynencie z wyjątkiem Półwyspu Arabskiego, krajów Azji Południowo-Wschodniej, Półwyspu Koreańskiego i Japonii. Jako gatunek obcy rośnie poza tym w północnej Afryce oraz na rozległych obszarach w Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolity niemal na całym obszarze, nieco rzadziej rośnie w północno-zachodniej części kraju. Rozwój Roślina dwuletnia i bylina. W pierwszym roku rozwija się rozeta liści odziomkowych oraz gruby korzeń palowy. Roślina gromadzi w korzeniu substancje zapasowe. Jesienią, kiedy wchodzi w okres spoczynku, większość liści obumiera. Wczesną wiosną drugiego roku wyrastają liście odziomkowe, a następnie łodygi kwiatostanowe. Kwitnie od maja (rzadziej od kwietnia) do czerwca (rzadziej do lipca). Cechy fitochemiczne Nasiona zawierają 3–7% olejku eterycznego. Głównymi składnikami olejku są: karwon (ok. 60%) oraz limonen (terpen), a także aldehyd kuminowy. Nasiona zawierają również flawonoidy, kwasy organiczne (w tym kwas kawowy), substancje azotowe (20%), cukry proste (3%), skrobię (4%), olej tłusty (12–20%), garbniki, żywice, woski. Ekologia W stanie dzikim rośnie na łąkach i pastwiskach oraz przydrożach. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Arrhenathertalia.

Surowiec zielarski Owoc kminku (Carvi fructus) – cała, wysuszona rozłupka, zawierająca nie mniej niż 30 ml/kg olejku kminkowego. Olejek jest przezroczystą, żółtawą cieczą o przyjemnym zapachu i lekko piekącym smaku. Działanie Przeciwskurczowo w obrębie przewodu pokarmowego, poprawia trawienie, działa wiatropędnie, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i laktację, działa bakteriobójczo. Zastosowanie W spastycznych dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, wzdęciach, kolce niemowlęcej (powyżej 6 miesiąca życia). Odwary stosuje się w zaburzeniach trawienia u dzieci i osób starszych, w przypadku braku łaknienia, w nadmiernej fermentacji, nudnościach oraz nieregularnych wypróżnieniach.
Korzeń wykształcany w pierwszym roku wegetacji nadaje się do spożycia, może być np. gotowany i przyrządzany podobnie do korzenia marchwi.

Nasiona zawierają 3–7% olejku eterycznego. Głównymi składnikami olejku są: karwon (ok. 60%) oraz limonen (terpen), a także aldehyd kuminowy. Nasiona zawierają również flawonoidy, kwasy organiczne (w tym kwas kawowy), substancje azotowe (20%), cukry proste (3%), skrobię (4%), olej tłusty (12–20%), garbniki, żywice, woski.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-03-29 09:57:20]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=74351666. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.