Komosa biała, lebioda (Chenopodium album L.) – gatunek rośliny jednorocznej zaliczany w różnych systemach klasyfikacyjnych do rodziny komosowatych lub szarłatowatych.
Jest gatunkiem kosmopolitycznym rozprzestrzenionym na całym świecie; poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i na licznych wyspach (łącznie z Grenlandią i Spitsbergenem). W Polsce jest pospolity na całym obszarze. W górach występuje do tej wysokości, co uprawy rolnicze. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy. Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do października, jest wiatropylna. Jedna roślina wytwarza około 3 tysiące nasion, ale czasami nawet 20 tysięcy. W glebie zachowują one zdolność kiełkowania przez 10–15 lat, a czasami nawet kilkaset lat. Kiełkują w temperaturze 2–30 °C, optymalna wynosi 15–20 °C. Gatunek azotolubny i roślina ruderalna, szczególnie często rosnąca na żyznych siedliskach antropogenicznych, zwłaszcza ruderalnych; na przydrożach, śmietniskach, rowach, nieużytkach, terenach kolejowych i poprzemysłowych. Występuje także na siedliskach półnaturalnych: nadrzeczne aluwia i żwirowiska. Jest częstym chwastem w uprawach rolniczych; w burakach, kukurydzy, ziemniakach, roślinach strączkowych, rzepaku jarym, zbożach jarych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Polygono-Chenopodietalia.
Roślina uprawna W Europie była uprawiana przez ludzi od prehistorycznych czasów aż do XVIII wieku. Obecnie jest lokalnie uprawiana w Azji. W uprawach buraków może być wykorzystywana jako roślina pułapkowa dla mszyc, które bardzo chętnie składają na niej jaja. Roślina lecznicza Surowiec zielarski: korzeń i ziele (Herba Chenopodii albi). Działanie: wewnętrznie pomaga przy kaszlu i przewlekłym zapaleniu oskrzeli, zewnętrznie stosowana była na rany. Obecnie nie jest używana w ziołolecznictwie. Pyłki komosy u osób uczulonych powodują alergię. Roślina jadalna Nasiona i młode liście są jadalne. Młode liście bywają stosowane zamiast szpinaku. Mają dużo białka (16%), węglowodanów (49%), witaminy C, prowitaminy A. Starsze liście i nasiona są trujące. Łatwo jednak pozbawić ich trujących składników – przed spożyciem muszą być gotowane, a wodę po gotowaniu odlewa się. Z nasion można przyrządzać mąkę i kasze. W Europie na tzw. przednówku, oraz w czasie braków żywności podczas I i II wojny światowej była zbierana i wykorzystywana do spożycia, jako warzywo. Podczas oblężenia Leningradu uratowała wielu ludzi przed szkorbutem i śmiercią głodową. Była zbierana i zjadana przez liczne plemiona Indian amerykańskich. W Ameryce Południowej uprawiana jest spokrewniona z nią komosa ryżowa, będąca źródłem pożywnych nasion zbieranych na kaszę.
Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 20:54:18]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985886. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.