Czartawa drobna Circaea alpina

Czartawa drobna (Circaea alpina) – gatunek rośliny z rodziny wiesiołkowatych. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach na całym obszarze kraju, częściej na niżu w zachodniej części kraju i w niższych położeniach górskich, w górach po regiel dolny.

Pokrój delikatna roślina zielna dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wzniesiona, wyprostowana, soczysta, jasnozielona, oskrzydlona, w obrębie kwiatostanu gruczołowato omszona. Pod ziemią roślina posiada rozłogi. Liście naprzeciwległe, jajowato-sercowate, ząbkowane, skąpo owłosione, tylko na brzegu orzęsione, osadzone na płaskich oskrzydlonych ogonkach, sprawiają wrażenie lśniących. Kwiaty drobne, białe lub różowe, zebrane w rozgałęziony, groniasty kwiatostan. Kwiaty zapylane są przez muchy. Kwiaty zwykle bez przysadek. Przed kwitnieniem oś kwiatostanu wydłuża się, co powoduje, że rozwinięte kwiaty i pączki są oddalone od siebie. Owoc podłużnie maczugowaty (gruszkowaty), jednonasienny, pokryty krótkimi włoskami.

Biologia i występowanie

Rozwój Bylina, geofit (pączki zimujące znajdują się w glebie). Kwitnie od końca maja do sierpnia. Zapylana jest przez owady, głównie przez muchy. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Roślina ma nadzwyczajne zdolności regeneracyjne może być rozmnażana z kawałków łodygi zawierających po 1 węźle. Siedlisko Rośnie w cienistych, żyznych wilgotnych lasach liściastych i zaroślach oraz w dolinach potoków i na mokradłach, często zasiedla rozkładające się pnie leżących drzew. Preferuje obszary o klimacie umiarkowanie chłodnym. Rośnie na stanowiskach cienistych, na glebach średnio wilgotnych, świeżych i próchniczne, ubogich w węglan wapnia, bardzo chętnie rośnie na murszu. Fitosocjologia Roślina spotykana w borach świerkowo-jodłowych, w olsach, łęgach i na źródliskach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych charakterystyczny (Ch.) dla związku (All) las łęgowy (Alno-Ulmion) i zespołu roślinności (Ass.) łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum).

Roślina leczniczaSurowiec zielarski - surowcem jest ziele i owoce. Zawiera flawonoidy w formie glikozydowej, kwas cynamonowy, galusowy, kawowy i ferulowy. Zbiór i suszenie: Ziele należy zbierać do jesieni najlepiej w czasie kwitnienia i owocowania, w dni bezdeszczowe i słoneczne. Suszenie w miejscu suchym przewiewnym. Ziele z owocami zawiera więcej fitosteroli niż przed kwitnieniem. W ziołolecznictwie ludowymHerbata z ziela czartawy działa odtruwająco i moczopędnie, nieznacznie wpływa na układ krążenia. W większych dawkach może mieć ochronny wpływ na wątrobę i rozkurczowy wpływ na drogi żółciowe, wreszcie żółciopędny. Stabilizuje strukturę ścian naczyń krwionośnych. Napar z ziela zawiera antyoksydanty oraz wymiatacze wolnych rodników, substancje hamujące generalnie stany zapalne i rozkurczowe na mięśnie gładkie. Intrakt lub nalewka ze świeżego ziela czartawy 1:3 w dawce 5 ml 2 razy dziennie rozszerza oskrzela i naczynia krwionośne, poprawia krążenie, zapobiega dusznicy i astmie. Zmniejsza tworzenie zakrzepów. Przetwory z czartawy zalecane są przy chorobie wieńcowej, lekkich niedomogach wątroby, przy tendencjach do zakrzepicy, oraz jako środek oczyszczający krew.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-03-28 01:08:02]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62823720. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: 1996, s. 51. ISBN 83-05-12868-7.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  • Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-26]  (ang.).
  • cechy kwiatów
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki różowe
    • kwiatostan
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście sercowate
      • liście jajowate
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga owłosiona
      • łodyga wzniesiona
      • łodyga omszona
  • ogólne
    • roślina lecznicza
    • roślina użytkowa
    • bylina
    • geofit
  • cechy owoców
    • powierzchnia owocu
      • owłosiona
  • siedlisko
    • Lasy liściaste
    • Regiel dolny
    • źródliska
    • zarośla
    • wilgotne lasy