Wirtualny atlas roślin: Ostryż długi / Curcuma longa

Ostryż długi (Curcuma longa L.) – nazywany także ostryżem Zohary, kurkumą długą, ostryżem indyjskim, kurkumą, szafranem indyjskim – gatunek byliny z rodziny imbirowatych. Rośnie dziko w Indiach, jest uprawiany w wielu krajach o klimacie tropikalnym.

Pokrój roślina o wysokości do 1 m i prostej, wzniesionej i nierozgałęzionej łodydze. Liście w dolnej części łodygi wyrasta naprzemiennie, rzędami 4-6 liści pochwiasto obejmujących łodygę. Mają długość do 50 cm. Kwiaty pęd kwiatowy jest bezlistny, na jego szczycie wyrasta duży kłos kwiatowy. Kwiaty żółte, dość długie, o rurkowatym kielichu. Są 3-krotne, mają jeden słupek i pręcikowie złożone z jednego płodnego pręcika i 4 prątniczków tworzących warżkę. Przysadki białe, o różowych szczytach. Owoc owocem jest torebka.

Surowiec zielarski Kłącze ostryżu długiego (Curcumae longae rhizoma) – całe, stabilizowane (przez gotowanie lub poddanie działania pary wodnej), wysuszone kłącze z usuniętymi korzeniami i warstwą zewnętrzną. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 25 ml/kg olejku eterycznego i cechować się 2,0% obecnością pochodnych dicynamoilometanu, w przeliczeniu na kurkuminę.Działanie Kurkuminoidy i olejek eteryczny odpowiada za działanie żółciopędne i żółciotwórcze. Mieszanki kurkuminoidów izolowane z kłączy wykazują działanie przeciwzapalne (prawdopodobnie przez hamowanie syntezy prostaglandyn), hepatochronne i neurochronne, spowalniają rozwój nowotworów i działają antymutagennie, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Za działania te odpowiadają właściwości przeciwutleniające kurkuminoidów i ich pochodnych (m.in. tetrahydrokurkuminoidów). Wyciągi z kłącza stosowane są głównie przy dolegliwościach żołądkowych.
Dawniej używany był do barwienia tkanin. Jako żółty barwnik stosowany przez Izraelitów wymienia go biblijna Pieśń nad Pieśniami (4,13-14). Używany jako wskaźnik odczynu (pH) do wyrobu papierków wskaźnikowych, które w roztworach alkalicznych barwią się na czerwono, a w obojętnych są żółte.Obecnie stosowana głównie do barwienia szminek do ust, podkładów pod makijaż i płukanek do włosów. Olejek kurkumowy bywa stosowany do wyrobu perfum o typie orientalnym.Obecnie jest uprawiany jako ozdobna roślina pokojowa także w krajach o zimniejszym klimacie, również w Polsce.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-01-22 00:25:11]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=69370620. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.