Wirtualny atlas roślin: Ostryż długi / Curcuma longa

Ostryż długi (Curcuma longa L.) – nazywany także ostryżem Zohary, kurkumą długą, ostryżem indyjskim, kurkumą, szafranem indyjskim – gatunek byliny z rodziny imbirowatych. Rośnie dziko w Indiach, jest uprawiany w wielu krajach o klimacie tropikalnym.

Pokrój roślina o wysokości do 1 m i prostej, wzniesionej i nierozgałęzionej łodydze. Liście w dolnej części łodygi wyrasta naprzemiennie, rzędami 4-6 liści pochwiasto obejmujących łodygę. Mają długość do 50 cm. Kwiaty pęd kwiatowy jest bezlistny, na jego szczycie wyrasta duży kłos kwiatowy. Kwiaty żółte, dość długie, o rurkowatym kielichu. Są 3-krotne, mają jeden słupek i pręcikowie złożone z jednego płodnego pręcika i 4 prątniczków tworzących warżkę. Przysadki białe, o różowych szczytach. Owoc owocem jest torebka.

Surowiec zielarski Kłącze ostryżu długiego (Curcumae longae rhizoma) – całe, stabilizowane (przez gotowanie lub poddanie działania pary wodnej), wysuszone kłącze z usuniętymi korzeniami i warstwą zewnętrzną. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 25 ml/kg olejku eterycznego i cechować się 2,0% obecnością pochodnych dicynamoilometanu, w przeliczeniu na kurkuminę.Działanie Kurkuminie przypisywane jest działanie przeciwzapalne, a jej pochodnej – desmetylokurkuminie – działanie antyoksydacyjne. W krajach azjatyckich uważa się, że długotrwałe przyjmowanie kurkumy zmniejsza zachorowalność na nowotwory, szczególnie przewodu pokarmowego. Alkoholowe wyciągi z kłącza kurkumy stosuje się także przy leczeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego: uczucie pełności, wzdęcia i zaparcia spowodowane niedostatecznym wydzielaniem żółci i niedrożnością dróg żółciowych, przy zapaleniu pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, kamicy żółciowej, zaburzeniach trawiennych wywołanych niedoborem żółci, w stanach atonicznych i skurczowych mięśni gładkich dróg żółciowych oraz w pooperacyjnym zastoju żółci.
Dawniej używany był do barwienia tkanin. Jako żółty barwnik stosowany przez Izraelitów wymienia go biblijna Pieśń nad Pieśniami (4,13-14). Używany jako wskaźnik odczynu (pH) do wyrobu papierków wskaźnikowych, które w roztworach alkalicznych barwią się na czerwono, a w obojętnych są żółte.Obecnie stosowana głównie do barwienia szminek do ust, podkładów pod makijaż i płukanek do włosów. Olejek kurkumowy bywa stosowany do wyrobu perfum o typie orientalnym.Obecnie jest uprawiany jako ozdobna roślina pokojowa także w krajach o zimniejszym klimacie, również w Polsce.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-09-12 00:08:15]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=64488282. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Curcuma longa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Dr Tomasz Baj. Ostryż długi kurkumą zwany. Lecznicza przyprawa. [dostęp 2014-11-30].
Bohumír. Hlava: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 90. ISBN 83-09-00765-5.
Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).