Wirtualny atlas roślin: Ostryż długi / Curcuma longa

Ostryż długi (Curcuma longa L.) – nazywany także ostryżem Zohary, kurkumą długą, ostryżem indyjskim, kurkumą, szafranem indyjskim – gatunek byliny z rodziny imbirowatych. Rośnie dziko w Indiach, jest uprawiany w wielu krajach o klimacie tropikalnym.

Pokrój roślina o wysokości do 1 m i prostej, wzniesionej i nierozgałęzionej łodydze. Liście w dolnej części łodygi wyrasta naprzemiennie, rzędami 4-6 liści pochwiasto obejmujących łodygę. Mają długość do 50 cm. Kwiaty pęd kwiatowy jest bezlistny, na jego szczycie wyrasta duży kłos kwiatowy. Kwiaty żółte, dość długie, o rurkowatym kielichu. Są 3-krotne, mają jeden słupek i pręcikowie złożone z jednego płodnego pręcika i 4 prątniczków tworzących warżkę. Przysadki białe, o różowych szczytach. Owoc owocem jest torebka.

Surowiec zielarski Kłącze ostryżu długiego (Curcumae longae rhizoma) – całe, stabilizowane (przez gotowanie lub poddanie działania pary wodnej), wysuszone kłącze z usuniętymi korzeniami i warstwą zewnętrzną. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 25 ml/kg olejku eterycznego i cechować się 2,0% obecnością pochodnych dicynamoilometanu, w przeliczeniu na kurkuminę.Działanie Kurkuminie przypisywane jest działanie przeciwzapalne, a jej pochodnej – desmetylokurkuminie – działanie antyoksydacyjne. W krajach azjatyckich uważa się, że długotrwałe przyjmowanie kurkumy zmniejsza zachorowalność na nowotwory, szczególnie przewodu pokarmowego. Przeprowadzone na zwierzętach badania wykazały, że kurkumina hamuje wzrost guza raka jajnika oraz angiogenezę. Alkoholowe wyciągi z kłącza kurkumy stosuje się także przy leczeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego: uczucie pełności, wzdęcia i zaparcia spowodowane niedostatecznym wydzielaniem żółci i niedrożnością dróg żółciowych, przy zapaleniu pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, kamicy żółciowej, zaburzeniach trawiennych wywołanych niedoborem żółci, w stanach atonicznych i skurczowych mięśni gładkich dróg żółciowych oraz w pooperacyjnym zastoju żółci. Nowe badania podają, że kurkumina nie leczy.
Dawniej używany był do barwienia tkanin. Jako żółty barwnik stosowany przez Izraelitów wymienia go biblijna Pieśń nad Pieśniami (4,13-14). Używany jako wskaźnik odczynu ph do wyrobu papierków wskaźnikowych, które w roztworach alkalicznych barwią się na czerwono, a w obojętnych są żółte.Obecnie stosowana głównie do barwienia szminek do ust, podkładów pod makijaż i płukanek do włosów. Olejek kurkumowy bywa stosowany do wyrobu perfum o typie orientalnym.Obecnie jest uprawiany jako ozdobna roślina pokojowa także w krajach o zimniejszym klimacie, również w Polsce.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2020-04-26 00:49:32]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=59568461. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Monya Baker. Deceptive curcumin offers cautionary tale for chemists. „Nature”. 541 (7636), s. 144–145, 2017-01-09. DOI: 10.1038/541144a. [dostęp 2017-01-13].
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
Stevens P.F: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-18].
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Dr Tomasz Baj. Ostryż długi kurkumą zwany. Lecznicza przyprawa. [dostęp 2014-11-30].
Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
Bohumír. Hlava: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 90. ISBN 83-09-00765-5.