Chaber bławatek, bławatek (Centaurea cyanus L., w niektórych ujęciach systematycznych Cyanus segetum Hill) – gatunek rośliny zielnej z rodziny astrowatych. Nazwy ludowe: białasy, głowacz, jasieniec, kardy, kwiatek wołoszek, macoszka, modrak, modrzeńczyk, samosiejka, wasilek, wawer. Występuje w Europie oraz na Syberii Zachodniej. W Polsce pospolity chwast polny, archeofit.
Rozwój: roślina jednoroczna. Kwiaty przedprątne, zapylane przez motyle, muchówki, błonkówki. Owoce rozsiewane przez wiatr i mrówki. Zachowują zdolność kiełkowania przez 5–10 lat. Siedlisko: pola uprawne, gdzie rozsiewany jest razem ze zbożami, nieużytki, przydroża, ugory. Jest chwastem. Często spotykany na glebach ubogich w wapń (roślina wskaźnikowa gleb ubogich w wapń). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Centauretalia cyani. Liczba chromosomów 2n=24. Blue Boy – pełne, szafirowoniebieskie koszyczki. Jubilee Gem – pełne, niebieskie koszyczki, karłowe (wysokość 35–40 cm). Polka Dot – karłowe, pełnokwiatowe, szeroka gama barw. Red Boy – pełne, czerwone koszyczki. Rosa Ball – pełne, różowe koszyczki. Weisser Ball – pełne, białe koszyczki Black Ball – pełne, czarne koszyczki
Roślina lecznicza Surowiec zielarski: kwiat bławatka bez kielicha (Flos Cyani sine calicis, Flos Cyani). Zawiera antocyjanidyny, flawonoidy, sole mineralne (w tym dużo manganu), cychorynę, centaurynę. Działanie: moczopędne, żółciopędne i przeciwzapalne. Ze względu na bardzo łagodne działanie przeciwzapalne stosowany przy zapaleniu spojówek i w pediatrii. Napar z kwiatów zalecany jest przy chorobach nerek, stanach zapalnych kłębków i miedniczek nerkowych, przy niewydolności krążenia i w kamicy nerkowej. Zewnętrznie stosuje się go przy trudno gojących się ranach i owrzodzeniach, w stanach zapalnych oczu (w zapaleniu brzegów powiek, zapaleniu spojówek, wiosennym zapaleniu spojówek, nadwrażliwości na promienie słoneczne, promieniowanie z ekranów telewizyjnych). Zbiór i suszenie: kwiat zbierać w słoneczny dzień, rano, po obeschnięciu rosy. Zbiera się płatki, wyrywając je z koszyczka. Zebrane kwiaty należy suszyć bardzo szybko w zacienionym i silnym przewiewie, aby nie zblakły, gdyż wówczas tracą własności lecznicze. Susz szczelnie zamknąć i przechowywać w ciemności. Roślina ozdobna – stosowana na kwiat cięty i rabaty. Barwnik – w czasach, gdy nieznane były sztuczne barwniki, z płatków brzeżnych bławatka wytwarzano niebieską farbę w połączeniu z ałunem, która doskonale barwiła wełnę. Sam sok barwi papier i przetwory spożywcze na niebiesko. Roślina miododajna Roślina jadalna: jadalne płatki. Roślina kosmetyczna: używany przy łupieżu i grzybicy skóry głowy. Roślina może zawierać niewielkie ilości kwasu pruskiego, dlatego niekiedy działa trująco na zwierzęta (gł. konie i krowy) Nasiona zawierają ok. 28% tłuszczu, a w liściach znajduje się do 300 mg% witaminy C
Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 20:41:36]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985418. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.