Kukułka krwista Dactylorhiza incarnata

Kukułka krwista, stoplamek krwisty, storczyk krwisty, kukułka krwista typowa, stoplamek krwisty typowy, storczyk krwisty typowy (Dactylorhiza incarnata (L.)Soó) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae).

Łodyga wzniesiona, sztywna i pusta, dość gruba i mięsista o wysokości 30 – 60, czasami nawet do 100 cm. Liście w liczbie 5–8, pochwiasto obejmujące łodygę, ustawione skrętolegle. Są bezplamkowe, jasnozielone i kapturkowato zwinięte na szczycie. Dolne są równowąskolancetowate, wzniesione sztywno i ostro zakończone. Mają długość ok. 5-krotnie większą od szerokości, u nasady zwężają się do ok. 1,8 cm. Górne liście sięgają kwiatostanu. Kwiaty zebrane w gęsty, wąskowalcowaty kłos długości 5–12 cm. Znajduje się w nim 15–60 jasnoczerwonych kwiatów. Wyrastają w kątach lancetowatych przysadek. Dolne z nich są dwukrotnie dłuższe od zalążni. Działki okwiatu mają długość 5–6 mm, zewnętrzne są wzniesione. Ostroga ma podobne rozmiary jak działki okwiatu, jest krótsza od zalążni i pozioma lub skierowana w dół. Warżka o szerokości 5,5 – 8 mm i długości 6–9 mm, o słabo zaznaczonych 3 łatkach. Jej środkowa część jest jaśniejsza i pokryta drobnym wzorkiem w kształcie podwójnej pętli.

Biologia i występowanie

Kukułka krwista typowa występuje w Europie i Azji. Zwarty zasięg występowania obejmuje niemal całą Europę. Jego północna granica biegnie przez północną Skandynawię, południowa przez północną Hiszpanię, środkowe Włochy i wschodnią Grecję. Poza tym zwartym obszarem występuje wyspowo na izolowanych obszarach w Hiszpanii, na Krymie, Bałkanach i w północno-wschodniej Europie. W Azji występuje wyspowo na wielu miejscach, jednak dokładna wschodnia granica zasięgu nie jest znana. W Polsce roślina dość pospolita, głównie na niżu. Do tej pory stwierdzono występowanie na ponad 1000 stanowiskach. Największa ich grupa znajduje się w północnej, środkowej i wschodniej części kraju. Na południu i południowym zachodzie jest rzadka. W Karpatach roślina ta znana była z 10 stanowisk, na niektórych ostatnio nie udało się jej znaleźć. Bylina, geofit ryzomowy. Kwiaty owadopylne, zwabiają owady imitując budową kwiaty roślin miododajnych, jednak nie wytwarzają nektaru. Siedlisko: wilgotne łąki i torfowiska. W Europie zasięg pionowy wynosi 0–2400 m n.p.m. W Polsce najwyżej sięga do wysokości 500 m n.p.m. Kwitnie od początku czerwca, czasami do pierwszych dni lipca. Rozmnaża się przez nasiona, ale również wegetatywnie. Nie wszystkie pędy zakwitają. Tak np. we wsi Kruhel Wielki w 1996 było 19 pędów kwitnących i 8 płonnych. Liczba chromosomów 2n = 40.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-09-05 00:10:03]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=64461895. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.
  • The Plant List Dactylorhiza. [dostęp 2011-05-28].
  • Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  • Helmut Baumann: Storczyki Europy i obszarów sąsiednich. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-698-9.
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  • Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  • Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03]  (ang.).
  • The Plant List. [dostęp 2017-03-20].
  • cechy kwiatów
    • barwa kwiatów
      • płatki czerwone
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
    • kwiatostan
      • groniasty
        • prosty
          • kłos
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście lancetowate
      • liście wąskie i wydłużone
      • liście równowąske
  • ogólne
    • krzew
    • roślina miododajna
    • roślina chroniona
    • bylina
    • częściowa ochrona gatunkowa
    • Polska Czerwona Księga Roślin
    • geofit
    • wschodnia granica zasięgu
    • storczyk
    • tworzy mieszańce
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga wzniesiona
  • siedlisko
    • Torfowisk
    • łąki