Wirtualny atlas roślin: Kukułka plamista / Dactylorhiza maculata

Kukułka plamista, storczyk plamisty, stoplamek plamisty (Dactylorhiza maculata (L.) Soó) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Występuje tylko w Europie, od Wysp Brytyjskich po europejską część Rosji. Brak go w Norwegii oraz w południowo-wschodniej części Europy. W Polsce występuje dość często na terenie całego kraju.

Łodyga pełna, wzniesiona, soczysta, gruba, o wysokości do 70 cm. Liście wąskolancetowate, najszersze poniżej dolnej połowy. Na łodydze jest ich zwykle 3–5 i są stromo wzniesione do góry. Mają wyraźne czerwobrunatne plamki, co znalazło swój oddźwięk w nazwie tego gatunku. Najwyższy liść łodygowy ma długość 1,5–4,5 jest podobny do przysadki i nie sięga do podstawy kwiatostanu. Przysadki są lancetowate i zmniejszające się ku górze kwiatostanu. Kwiaty zebrane w kłos, głównie w kolorze różowym/fioletowym, czasami też w białym. Kłos początkowo jest szerokostożkowaty, potem walcowaty. Ma długość 3–5 cm i składa się z 8–25 kwiatów. Boczne listki okwiatu są podniesione do góry, środkowa klapa warżki jest znacznie węższa od klap bocznych. Warżka ma długość 5–10 mm i posiada wyraźny ciemnoczerwony rysunek. Ostroga znacznie krótsza od zalążni. Zalążnia skręcona i czerwono nabiegła, prętosłup jasnoróżowy. Owoc torebka zawierająca bardzo liczne i bardzo drobne nasiona.

Biologia i występowanie

Bylina, geofit. Kwitnie od maja do lipca. Jest owadopylna. Kwiaty zwodnicze – imitują kwiaty roślin owadopylnych, nie oferują jednak owadom nektaru. Nasiona nie zawierają żadnych substancji odżywczych i ich kiełkowanie i dalszy rozwój jest uzależniony od grzybni, której strzępki znajdują się już w nasionach. Grzybnia rozrastając się wewnątrz tkanek rośliny dostarcza jej substancji odżywczych. Rośnie na mokrych łąkach, na torfowiskach niskich i przejściowych, a także w zbiorowiskach lasów łęgowych. Zasiedla miejsca otwarte lub umiarkowanie zacienione. W górach występuje po regiel dolny. Liczba chromosomów 2n = 80.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-05-23 00:12:11]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=63401627. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Helmut Baumann: Storczyki Europy i obszarów sąsiednich. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-698-9.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-15].
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).
Dactylorhiza maculata. W: eMonocot [on-line]. [dostęp 2013-11-27].
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.