Wirtualny atlas roślin: Kukułka szerokolistna / Dactylorhiza majalis

Kukułka szerokolistna, stoplamek szerokolistny (Dactylorhiza majalis) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Inne nazwy zwyczajowe: stoplamek szerokolistny, storczyk szerokolistny. Występuje w Europie i Azji na obszarach o klimacie suboceanicznym, od niżu po położenia górskie. W Polsce roślina pospolita (ostatnio coraz rzadsza).

Pokrój bylina osiągająca 50 cm wysokości. Łodyga prosta, pusta w środku. Część odziomkowa pokryta skórzastymi łuskami Liście jajowo-lancetowate z krótką pochwą, na wierzchu liści często występują nieregularne, ciemne plamki. Zwykle od 4–8 liści na łodydze, najwyższe z nich sięgają do kwiatostanu. Kwiaty fioletowopurpurowe, zebrane w grono na końcu łodygi. Pod kwiatami zielone lub czerwonawe przysadki. Zewnętrzne boczne listki okwiatu wąskie i wzniesione. Warżka wyraźna, o długości 8–10 mm i szerokości do 15 mm, trójłatkowa. Ostroga warżki krótsza od skręconej zalążni. Na warżce występują ciemniejsze plamy. Zalążnia jest wydłużona, skręcona i swoim wyglądem przypomina szypułkę. Owoc torebka zawierająca bardzo liczne i bardzo drobne nasiona. Nie zawierają one żadnych substancji odżywczych. Ich kiełkowanie i dalszy rozwój jest uzależniony od grzybni, której strzępki znajdują się już w nasionach. Grzybnia rozrastając się wewnątrz tkanek rośliny dostarcza jej substancji odżywczych.

Biologia i występowanie

Roślina kwitnie od maja do czerwca. Powstanie nasion możliwe jest wyłącznie w wyniku zapylenia krzyżowego, samozapylenie jest niemożliwe. Rośnie na wilgotnych glebach torfowych środkowej Europy, głównie na wilgotnych łąkach. W górach występuje po regiel górny. Na podłożu wapiennym rzadko. Geofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Juncetum subnodulosi.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-05-23 00:12:21]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=63401631. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.