Naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora

Naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora Mill.) – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych (według systemów XX-wiecznych do trędownikowatych). Występuje na terenie niemal całej Europy oraz w Azji Mniejszej. W Polsce spotkać ją można zarówno na niżu, jak i w górach. Na niżu występuje dość rzadko, w Tatrach natomiast należy do roślin pospolitych. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.

Łodyga pojedyncza, gruba łodyga wyrasta do 100 cm wysokości. W górnej swojej części jest okryta gęstymi, drobnymi włoskami. Roślina posiada kłącze. Liście w pierwszym roku wegetacji wytwarza przy ziemi różyczkę liści. W drugim roku wyrasta łodyga z liśćmi i kwiatami. Jest ona ulistniona skrętolegle. Liście są duże, drobno ząbkowane, z wyraźnymi nerwami. Liście łodygowe są siedzące, dolne liście mają niby ogonek, wytworzony z blaszki liściowej. Na dolnej stronie wokół nerwów liście są delikatnie omszone. Kwiaty w górnej części łodygi wyrastają kwiaty tworząc jednostronne zazwyczaj grono. Zwisające w dół, duże kwiaty, rosną na gruczołowato omszonych, krótkich szypułkach. Mają żółty kolor z brunatnymi plamami, wewnątrz są ciemniejsze. Korona kwiatu o kształcie dzwonu jest wewnątrz owłosiona, z zewnątrz pokryta gruczołami. Pięciodziałkowy kielich jest tylko przy nasadzie nieco zrośnięty. W kwiatku jest jeden słupek z długą i cienką szyjką, oraz cztery pręciki, przy czym dwa są wyższe, a dwa niższe. Owoce pokryta gruczołami torebka o jajowatym kształcie, pękająca wzdłużnie. Znajduje się w niej bardzo dużo drobnych, czarnych nasion.

Biologia i występowanie

RozwójJest byliną i hemikryptofitem. Kwitnie od czerwca do lipca, zapylana jest przez trzmiele. Cechy fitochemiczneNaparstnica jest rośliną trującą dla ludzi i niemal wszystkich zwierząt. Liście zawierają liczne toksyczne glikozydy: digitoksynę, digitalinę i inne. Ich działanie kumuluje się w organizmie. Groźne zatrucia u ludzi może spowodować spożycie 1-2 g wysuszonych liści. Objawiają się one bólami i zawrotami głowy, zaburzeniami widzenia, biegunką, wymiotami, skurczami naczyń wieńcowych, dusznością, sinicą. GenetykaLiczba chromosomów 2n= 56, 112. SiedliskoRośnie głównie w świetlistych lasach, w wolnych przestrzeniach kosodrzewiny, na porębach leśnych, na obrzeżach lasów, w ziołoroślach górskich. W Tatrach występuje po piętro kosodrzewiny. Rośnie na podłożu wapiennym lub granitowym, na obu jednak wymaga żyznej gleby.

Roślina leczniczaDawniej stosowana była jako roślinę leczniczą. Obecnie nie stosuje się jej do tych celów, ze względu na jej silne własności toksyczne. Zastąpiono ją uprawianą dla potrzeb farmakologicznych naparstnicą wełnistą, która ma podobne oddziaływanie na organizm, a znacznie mniejsze efekty uboczne. Surowcem zielarskim były liście. Zbierano je ręcznie, przy słonecznej pogodzie i suszono w cieniu. W Polsce nie dokonuje się zbioru ze stanowisk naturalnych (roślina chroniona prawnie). Ze względu na zawartość glikozydów ma działanie nasercowe. W leczeniu nerwic i chorób serca stosowano digitalinę.Roślina ozdobnaWykorzystywana jako roślina ozdobna nadająca się na rabaty.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-04-02 00:09:06]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=69984027. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
      • lipiec
    • barwa kwiatów
      • płatki żółte
      • płatki brązowe
    • liczba płatków
      • płatków pięć
    • kwiatostan
      • groniasty
        • prosty
          • grono
  • cechy łodygi
    • szacowana wysokość łodygi
      • od kolana do pasa (60 < x < 100 cm)
    • wygląd łodygi
      • łodyga owłosiona
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
    • kolor owoców
      • czarne
  • ogólne
    • roślina trująca
    • roślina lecznicza
    • roślina ozdobna
    • roślina chroniona
    • roślina użytkowa
    • bylina
    • gatunek rodzimy
    • kultywar
    • tworzy mieszańce
  • siedlisko
    • Piętro kosodrzewiny
    • Ziołorośla górskie
    • Tatry
    • świetliste lasy