Wirtualny atlas roślin: Naparstnica wełnista / Digitalis lanata

Naparstnica wełnista (Digitalis lanata Ehrh.) – gatunek roślin należący do rodziny babkowatych (według systemów XX-wiecznych do trędownikowatych). Roślina pochodzi z Europy Południowej i Turcji. W wielu regionach świata jest uprawiana jako roślina lecznicza. Uprawia się ją również w Polsce, czasami dziczeje przejściowo (efemerofit).

Łodyga pojedyncza, gruba łodyga wyrasta do 100 cm wysokości. W górnej swojej części jest okryta gęstymi, drobnymi włoskami. Liście w pierwszym roku z korzenia wyrasta przy ziemi różyczka lancetowatych liści. W drugim roku dopiero wyrasta łodyga z liśćmi i kwiatami. Liście na łodydze ustawione są skrętolegle, całobrzegie lub piłkowane, równowąskie, posiadają wyraźne łukowato-równoległe unerwienie. Na dolnej stronie delikatnie omszone. Liście łodygowe są siedzące. Kwiaty wyrastają w górnej części łodygi tworząc grono. Dość duże (do 25 mm długości), zwieszające się w dół, rosnące na gruczołowato omszonych, krótkich szypułkach, mają brązowo-żółty kolor z fioletowymi pasemkami. Są to kwiaty grzbieciste, dwuwargowe, kielich kwiatowy mają omszony. Dolna warga jest biała, szeroka i wywinięta w dół. Pręciki są 4, słupek 1. Owoce torebki o jajowatym kształcie, pękające wzdłużnie. W torebce znajduje się bardzo dużo drobnych, czarnych nasion.

Roślina lecznicza. Lecznicze własności naparstnicy odkrył pod koniec XVIII wieku szkocki lekarz Whitering. Dawniej do celów leczniczych stosowano dziko rosnącą naparstnicę zwyczajną oraz uprawianą naparstnicę purpurową. Obecnie w Polsce używa się w celach farmakologicznych wyłącznie uprawianej naparstnicy wełnistej. Surowiec zielarski : Liście (Folium Digitalis lanatae). Zbiera się je z jednorocznych roślin, przy słonecznej pogodzie, a następnie suszy. Działanie : Zawiera saponiny, flawonoidy, glikozydy pierwotne (lanatozydy ABCD) i glikozydy wtórne, wśród których najważniejsza jest digoksyna. Substancje te mają działanie inotropowe dodatnie - zwiększają kurczliwość mięśnia sercowego poprawiając pracę serca jako pompy. Pod ich wpływem serce pracuje wolniej, ale wydajniej. Stosowana jest w leczeniu chorób serca (niewydolność krążenia pochodzenia sercowego), najczęściej w postaci nalewki. Wchodzi też w skład różnych leków, z których najważniejsza to digoksyna. Naparstnica kumuluje się w organizmie, jest rośliną trującą, ma mały indeks terapeutyczny. Z tego względu stosowana może być tylko pod kontrolą lekarza. Z uwagi na niski indeks terapeutyczny i zsyntezowanie wielu grup leków poprawiających wydolność krążenia - w XXI wieku rola naparstnicy jest mniejsza niż przed laty.

Trujące właściwości rośliny zostały wykorzystane w filmie Casino Royale.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 21:31:32]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72230638. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.