Wirtualny atlas roślin: Komosa piżmowa / Dysphania ambrosioides

Komosa piżmowa, komosa meksykańska, herbata jezuicka (Dysphania ambrosioides (L.) Mosyakin & Clemants) – gatunek rośliny należący w różnych systemach klasyfikacyjnych do rodziny komosowatych lub szarłatowatych. Pochodzi z Meksyku. W Europie i w Polsce jest czasami uprawiana, jej zdziczałe formy można niekiedy spotkać w środowisku naturalnym (gatunek zawleczony). Status gatunku we florze Polski: efemerofit.

Liście podłużnie lancetowate liście na spodniej stronie są lepkie i pokryte gruczołowymi włoskami. Górne liście są całobrzegie, dolne w niewielkim stopniu ząbkowane. Kwiaty kwiatostan złożony, wyrastający na łodyżkach w kątach liści. Drobne, zielonawe kwiaty, wyrastają w kłębikach, które z kolei tworzą pozorne grono. Okwiat podczas dojrzewania silnie grubieje i otacza nasiono. Kwitnie od czerwca do lipca, jest wiatropylna. Łodyga stosunkowo gruba łodyga, wzniesiona i rozgałęziająca się. Cała jest lepka, pokryta gruczołowymi włoskami. Cała roślina wydziela cytrynowy zapach. Owoc drobne, spłaszczone orzechy otoczone stulonym okwiatem.

Biologia i występowanie

Rośnie na przydrożach, śmietniskach, rowach, polach uprawnych. Jest rośliną ruderalną.

Roślina trująca
Pędy nadziemne i owoce wydzielają trujące dla zwierząt i ludzi olejki eteryczne, składające się m.
in. z askarydolu, limonenonu i innych terpenów. U bydła objawami zatrucia są: utrata apetytu, chwiejny chód, obniżenie ciśnienia krwi, wreszcie zapaść. U koni ponadto nieskoordynowane ruchy, drgawki, niemożność przełykania, i także zapaść.

Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski: ziele (Chenopodii anthelminthici), olejek komosowy (Oleum Chenopodii).
Działanie: olejek eteryczny ma działanie przeciwrobaczycowe – używa się go do zwalczania owsików, glisty ludzkiej, tęgoryjca dwunastnicy. Poraża on mięśnie robaków, umożliwiając wydalenie ich wraz z kałem. Jednak łatwo o przedawkowanie, prowadzące do zatrucia. Podaje się go razem z silnym środkiem przeczyszczającym. Nieumiejętne stosowanie może doprowadzić do uszkodzenia nerek, wątroby, głuchoty, drgawek, a nawet śmierci.
W Meksyku i innych krajach Ameryki Łacińskiej komosa piżmowa jest używana jako przyprawa, pod nazwą epazote, dodawana w koncowej fazie gotowania potraw z fasoli popularnych w tym regionie (redukuje gazy zoladkowe powodowane przez te potrawy).
Wchodziła w skład niektórych kosmetyków. Obecnie zabronione jest jej użycie do tego celu.
Dawniej stosowano napar z ziela komosy i olejek komosowy do leczenia chorób skóry i chorób wenerycznych.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2018-12-04 20:45:31]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=51660589. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2009-10-07].
Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: http://dx.doi.org/10.3372/wi.46.46105.

Przypisane cechy

	ogólne	roślina trująca
	ogólne	roślina lecznicza
	ogólne	roślina użytkowa
	korona kwiatu i typ kwiatostanu	kwiatostan
	korona kwiatu i typ kwiatostanu	kwiat złożony
	korona kwiatu i typ kwiatostanu	grono
	kształt blaszki	liście lancetowate
	ulistnienie	liście owłosione
	ulistnienie	ząbkowany
	ulistnienie	całobrzegie
	rodzaj owoców	orzechy
	wygląd łodygi	łodyga gałęzista
	wygląd łodygi	łodyga owłosiona
	wygląd łodygi	łodyga wzniesiona
	pora kwitnienia	czerwiec
	pora kwitnienia	lipiec