Skrzyp błotny Equisetum palustre

Skrzyp błotny (Equisetum palustre L.) – gatunek byliny należący do rodziny skrzypowatych. Rozpowszechniony na wilgotnych siedliskach na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego oraz subpolarnego. Spotykany jest pospolicie w całej Polsce z wyjątkiem wyższych partii gór. Jest bardzo zmienny morfologicznie i cechuje się szeroką amplitudą ekologiczną. Wyróżnia się największą toksycznością wśród skrzypów. Stanowi istotne zagrożenie dla zwierząt, zwłaszcza dla koni. Ze względu na kłącza podziemne jest gatunkiem trudnym do zwalczenia.

Korzenie nieliczne, nitkowate, wyrastają z kłącza w węzłach. Łodyga dorasta najczęściej do 20–50 cm wysokości (rzadko wyższe, do 80 cm). Łodyga jest trawiastozielona, wewnątrz z bardzo wąskim przewodem powietrznym, co pozwala odróżnić ten gatunek od skrzypu bagiennego, szorstka (ma 8–12 silnie wypukłych i brodawkowanych żeberek) i rozgałęziona okółkowo (zazwyczaj nieregularnie). Nierzadko pędów bocznych brak lub są one silnie skrócone. U dołu łodyga osiąga do 3–5 mm średnicy, ale w połowie wysokości zwykle nie przekracza 2 mm. Pędy boczne są zwykle 4- lub 5-kanciaste (rzadziej 6-7 kanciaste), nierozgałęzione. Pierwsze międzywęźle pędów bocznych jest krótsze od pochwy liściowej na pędzie głównym, co jest ważną cechą diagnostyczną, pozwalającą na odróżnienie tego gatunku od skrzypu polnego. Liście na pędzie głównym wyrastają okółkowo w liczbie (4) 6-10 (12) – odpowiadającej liczbie żeberek na pędzie. Zrastają się brzegami tworząc wokół łodygi zieloną pochwę liściową zwieńczoną trójkątnie-lancetowatymi, czarnymi ząbkami z szerokim, białym obrzeżeniem. Pochwy luźno przylegają do pędu, w górze są rozszerzone. Mają długość do 12 mm i średnicę do 5 mm. Pochwy liściowe pędów bocznych są zawsze przylegające, zwieńczone są 5(7) jajowato-lancetowatymi ząbkami o łatwo odłamującym się, ostrym szczycie. Pochewki nasadowe gałązek są prawie czarne.

Biologia i występowanie

Występuje pospolicie na terenie niemal całej Europy (jest rzadki na Półwyspie Iberyjskim, na Korsyce i Krecie, brak go na Sardynii i Sycylii). Na północy kontynentu sięga po Islandię i krańce Półwyspu Skandynawskiego (rzadszy jest na Półwyspie Kolskim). W Europie Wschodniej zwarty zasięg obejmuje środkową i północną Rosję po Ural, rzadziej rośnie w południowej Rosji i Ukrainie, jednak znów częściej w rejonie Kaukazu i na południe od Morza Kaspijskiego. W Azji zwarty zasięg obejmuje część północną kontynentu po Daleki Wschód. Rośnie w Korei, Japonii, północnych Chinach i na Tajwanie. Oderwane od zwarte zasięgu obszary występowania to południowe Chiny i północny Pakistan. W Ameryce Północnej rośnie od Alaski po Kalifornię na zachodzie, a na wschodzie w środkowej i wschodniej Kanadzie oraz w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych. W Polsce gatunek jest pospolity zarówno na niżu jak i w niższych położeniach górskich. Geofit ryzomowy o szerokiej amplitudzie ekologicznej. Występuje na mokrych łąkach, na brzegach rzek i rowów, na źródliskach, nierzadko także na siedliskach antropogenicznych, np. na nasypach kolejowych. Rośnie na różnych typach gleb, najczęściej na torfach niskich i murszach. Jest wymagający pod względem zasobności gleby w składniki pokarmowe, unika gleb zasolonych chlorkiem sodu. Rośnie w bardzo różnych zbiorowiskach na siedliskach wilgotnych, zarówno łąkowych, jak i szuwarowych (często w turzycowiskach). Jest gatunkiem wskaźnikowym dla gleb ze słabo ruchliwą wodą gruntową. Jako jeden z dwóch gatunków środkowoeuropejskich skrzypów może rosnąć również bezpośrednio w wodzie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Molinietalia.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 21:47:32]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985924. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście lancetowate
      • liście najszersze przy nasadzie
      • liście trójkątne
    • ustawienie liści
      • okółkowe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga gałęzista
      • łodyga szorstka
  • ogólne
    • krzew
    • roślina trująca
    • bylina
    • geofit
    • trawa
    • tworzy mieszańce
  • siedlisko
    • Pastwiska
    • źródliska
    • Szuwary