Poziomka pospolita (Fragaria vesca L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Inne zwyczajowe nazwy: czerwona jagoda, koziomka. Rośnie dziko w całej Europie, niemal w całej Ameryce Północnej oraz w Azji (z wyjątkiem wschodniej i południowej jej części). W Polsce gatunek jest pospolity na całym obszarze. Jest uprawiany w wielu krajach świata, również w Polsce.
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: lasy, słoneczne brzegi lasów, polany, przydroża. Preferuje gleby wilgotne, żyzne i gliniaste. W górach występuje do piętra kosówki (w Tatrach do 1710 m n.p.m.). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy zespołów (Cl.) Epilobietea angustifolii. Kwitnie w maju i czerwcu, kwiaty są zapylane przez owady.
Roślina uprawna Jest uprawiana w Europie od co najmniej XV wieku. Istotny wpływ dla uzyskania wartościowych odmian uprawnych miały niezależne od siebie odkrycia w Alpach odmian bezrozłogowej (var. eflagellis) i powtarzającej kwitnienie (var. semperflorens). Rośliny te stały się macierzystymi dla odmian uprawnych. W uprawie liczne odmiany uprawne, m.in. 'Regina'.Sztuka kulinarna Owoce o średnicy 1–2 cm są jadalne i smaczne. Osiągają najlepszy smak dopiero w pełni dojrzałości. Zawierają wartościowe kwasy organiczne, węglowodany oraz bardzo dużo witaminy C, a także witaminy A, B1, B2, B6, E, H, PP i sole mineralne: wapnia, fosforu, kobaltu, zwłaszcza zaś żelaza. W 100 g poziomek znajduje się 60 mg witaminy C, 212 mg kwasu asparaginowego i 132 mg kwasu glutaminowego. Ze względu na aromat nieprzetworzone poziomki są znacznie lepsze w natychmiastowym spożyciu niż hodowlane odmiany poziomek i truskawek. Stosuje się je także do wyrobu marmolad, kompotów i kruszonów. Dziś już znacznie rzadziej zbierane ze środowiska naturalnego z powodu mniejszej wydajności od odmian hodowlanych.Roślina leczniczaSurowiec zielarski – młode liście (Folium Fragariae). Zawierają flawonoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, witaminy i inne substancje. Własności lecznicze mają jednak tylko liście z poziomek dziko rosnących – nie mają ich uprawiane odmiany ogrodowe. Działanie – ściągające, słabo moczopędne i ogólnie wzmacniające organizm. Stosuje się przy niektórych schorzeniach układu moczowego, nerek i schorzeniach żołądkowych związanych z biegunką.
Okazy poziomki pospolitej w postaci płonnych różyczek liści przyziemnych występują kilkakrotnie, wiernie odwzorowane, w tle malarskim scen w ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. Tylko jeden raz przedstawiony jest tam okaz owocujący tej rośliny. Gałązkę poziomki, z kwiatem i owocem, trzyma w dłoni „Madonna z poziomką” – przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem na kolanach na obrazie (2 poł. XV w.), pochodzącym z żywieckiej parafii Narodzenia NMP (obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie).
Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 22:10:45]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985916. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.