Wirtualny atlas roślin: Goryczka wąskolistna / Gentiana pneumonanthe

Goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonanthe L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych.

Liście dolne łuskowate, górne równowąskie, siedzące, parami zrośnięte u nasady Ustawione na łodydze skrętolegle, brzegi mają często podwinięte. Posiadają 1 wyraźny nerw (rzadko 3 lub 5), nerwacja siatkowa prawie niewidoczna. Kwiaty intensywnie niebiesko-fioletowe, duże (do 5,5 cm), pojedyncze lub skupione po kilka w kątach wyższych liści. Korona szerokodzwonkowata, zrośnięta z 5 płatków. Kielich dzwonkowaty, o ząbkach tej samej długości co rurka, lub krótszych.. Łodyga zazwyczaj nierozgałęziona, czasami tylko rozgałęziona w górnej części. Osiąga wraz z kwiatami wysokość 10-80 cm. Ulistniona na całej wysokości. Pod ziemią występuje cienkie i rozgałęzione kłącze Owoc torebka. Nasiona drobne, o powierzchni pokrytej lamelkowatą siateczką.

Biologia i występowanie

Występuje w całej niemal Europie oraz na Kaukazie i części Syberii. W Polsce rozproszony na całym niżu, szczególnie w południowo-zachodniej i wschodniej części. Najliczniej występuje na przedpolu Karpat (Wyżyna Śląska i południowo-wschodnia część Kotliny Sandomierskiej). W Karpatach jest rzadki, głównym centrum występowania jest Beskid Wyspowy. Podano tutaj kilkadziesiąt jego stanowisk. Poza tym rejonem w Karpatach podano następujące stanowiska: na Pogórzu Wielickim, Józefów w Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej, w okolicach Suchej Beskidzkiej, w kilku miejscach w Beskidzie Makowskim oraz w dolinie górnego Sanu w Bieszczadach. Na innych dawniej podawanych stanowiskach wyginął. Najwyżej położone stanowisko znajduje się na Przełęczy Suchej w Beskidzie Wyspowym (715 m n.
pm.). Na Słowacji występuje u podnóża Tatr. W polskich Tatrach nie rośnie. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września. Rozmnaża się przez nasiona, oraz wegetatywnie, przez kłącza. Siedlisko: wilgotne lub podmokłe łąki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All.
Molinion caeruleae. Roślina trująca: składniki chemiczne i działanie podobne jak u goryczki trojeściowej. Liczba chromosomów 2n = 26.
Jest rośliną żywicielską chronionego motyla modraszka alkona.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2019-09-01 22:29:28]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=51552698. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2011-11-30].
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
The Plant List. [dostęp 2017-03-01].
Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-200-2415-3.
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.