Wirtualny atlas roślin: Kuklik pospolity / Geum urbanum

Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny różowatych. Występuje w Afryce Północnej, Azji, Europie, a jako gatunek zawleczony również w Australii i na Nowej Zelandii. W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Łodyga wyprostowana, sztywna, miękko owłosiona. Wysokość 30-60 cm. Liście wyrastające na długich szypułkach, miękkoowłosione, dolne – przerywano-lirowato-pierzaste, górne trzylistkowe. Kwiaty żółte, w czasie kwitnienia wzniesione do góry, kielich z kieliszkiem. Płatki korony pięciokrotne, odwrotnie jajowate u nasady klinowate, bez dłuższego paznokcia. Są przedprątne, zapylane przez owady, które przylatują do nektaru wydzielanego przez zielony pierścieniowaty miodnik. Owoce niełupki krótko haczykowato owłosione.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Rośnie pospolicie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach, rowach, zrębach, śmietniskach. W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się duży wzrost liczebności i zajmowanie nowych stanowisk. Roślina azotolubna. Kwitnie od maja do września. W dojrzałych kwiatach pylniki pręcików są odchylone na zewnątrz, jednak mimo to czasami dochodzi do samozapylenia. Owoce rozsiewane są przez zwierzęta (epizoochoria). Haczyk, za pomocą którego nasiona przyczepiają się do sierści zwierząt i ubrań ludzi powstaje z szyjki słupka. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Glechometalia.

Roślina lecznicza: Surowiec zielarski : korzeń (Radix Gei urbani, Radix Caryophyllatae); zawiera geinę (glikozyd), garbniki (do 30%), kwasy organiczne (galusowy, kawowy, chlorogenowy), flawonoid, eugenol (olejek eteryczny). Działanie : dawniej stosowano jako środek przeciwbiegunkowy, wzmacniający, ściągający i antyseptyczny w chorobach żołądka i malarii. Używany do płukania jamy ustnej, by wzmocnić dziąsła i zęby wykorzystywane jest również jego działanie antyseptyczne. Kłącze używane jest do aromatyzowania niektórych gatunków likierów i piw.

Odwar z korzenia kuklika nadaje wełnie trwały, rudawozłoty kolor. Kłącza ze względu na jego smak i zapach przypominający goździki, używano dawniej jako przyprawę. Nazwy ludowe: kuklik goździk, ziele goździkowe, benedykt.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2018-12-04 21:09:33]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=52303629. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-23].
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].
Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, #Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
Tadeusz Traczyk: Rośliny lasu liściastego. Warszawa: PZWS, 1959.
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.