Wirtualny atlas roślin: Kocanki piaskowe / Helichrysum arenarium

Kocanki piaskowe (Helichrysum arenarium (L.) Moench) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Występuje na rozległych obszarach środkowej i wschodniej Europy (na wschód od Francji) oraz w Azji sięgając na wschodzie po wschodnią Syberię, a poza tym w Azji Środkowej i południowo-zachodniej. W Polsce gatunek jest pospolity na niżu, rozpowszechniony na Wyżynach Polskich, na obszarach górskich bardzo rzadki i obecny tylko w niższych położeniach.

Pokrój roślina zielna z drewniejącym kłączem, z którego wyrastają krótkie łodygi płonne oraz prosto wzniesione i nierozgałęziające się lub rozgałęzione tylko w obrębie kwiatostanu łodygi kwiatonośne osiągające 10–30 cm (rzadko do 50 cm) wysokości. Cała roślina wełnisto filcowata, gęsto ulistniona. Liście całobrzegie, dolne łopatkowato lancetowate, zwężone w ogonek. Środkowe i górne liście węższe, równowąsko lancetowate i siedzące. Kwiaty zebrane w kulistawe lub odwrotnie jajowate, pomarańczowo-żółto-złociste, rzadziej bladożółte czy purpurowe koszyczki, te zaś skupione po 3–20 tworzą na szczycie pędu baldachokształtną wiechę. Okrywa koszyczków jest suchobłoniasta, z listkami luźnymi, licznymi, ułożonymi dachówkowato. Zewnętrzne listki są krótkie i odwrotnie jajowate, wewnętrzne coraz dłuższe i węższe do równowąskich. Kwiaty wszystkie lub większość obupłciowe, rurkowate, z 5-ząbkowym i ogruczolonym rąbkiem. Czasem obecne są brzeżne, nitkowate kwiaty żeńskie wyrastające w jednym szeregu. Owoce podługowate, pięciokanciaste niełupki o długości 1 mm z pierzastym puchem kielichowym długości do 4 mm.

Biologia i występowanie

Bylina. Kwitnie od lipca do października. Kwiaty zapylane są przez owady, a owoce rozsiewane są przez wiatr. Siedlisko: rośnie na glebach piaszczystych, ubogich, o różnym odczynie – od bardzo kwaśnego do zasadowego, w miejscach nasłonecznionych, ale toleruje też przejściowe ocienienie. Rośnie w murawach napiaskowych, w tym na wydmach nadmorskich, w murawach kserotermicznych, w świetlistych zaroślach, dąbrowach i w borach, ale też na odłogach, nieużytkach i przydrożach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Koelerio-Corynephoretea. Liczba chromosomów 2n = 28. Jest rośliną żywicielską larw motyla rusałki osetnik.

Roślina ozdobna Jest uprawiana na rabatach, szczególnie zaś nadaje się na suche bukiety, gdyż po wysuszeniu kwiaty długo zachowują naturalne kolory. Roślina lecznicza Surowiec zielarski Kwiatostan kocanki piaskowej jest surowcem zielarskim o nazwie Inflorescentia Helichrysi. Zawiera chalkony, flawonoidy, żółty chalkon – izosalipurpozyd, naryngeninę, kemferol, apigeninę, luteolinę i kwercetynę; kwasy fenolowe (kawowy, syryngowy, protokatechowy, kumarowy), garbniki, fitosterole (kampesterol, beta-sitosterol), hydroksykumaryny (umbeliferon, eskuletyna, skopoletyna), olejek eteryczny (0,05%), barwniki (arenol, homoarenol), ftalidy (5,7-dwuhydroksyftalid), trójterpeny (kwas ursolowy). Działanie Kwiat kocanki piaskowej działa rozkurczająco na mięśnie pęcherzyka żółciowego, pobudza czynność wątroby. Surowiec stosowany jest w chorobach wątroby spowodowanych uszkodzeniem miąższu tego narządu i niedostatecznym wytwarzaniem żółci, a także w stanach skurczowych i zapalnych dróg żółciowych, kamicy żółciowej, atonii pęcherzyka żółciowego i skurczu zwieracza Oddiego.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-03-30 00:32:08]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=75662635. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.