Wirtualny atlas roślin: Kosaciec syberyjski / Iris sibirica

Kosaciec syberyjski (Iris sibirica L.) – gatunek roślin cebulowych i kłączowych należący do rodziny kosaćcowatych.

Liście równowąskomieczowate o szerokości 2-6 mm, nie wyższe niż łodyga. Kwiaty przeważnie występują po dwa, niekiedy po 3-4 na jednym pędzie. Działki okwiatu o szerszej nasadzie. Biało-niebieskie, żyłkowane zwężają się nagle bez strefy przejściowej w żyłkowany paznokieć. Słupek dolny. Jego znamię jest krótsze i węższe od wewnętrznych działek okwiatu. Ciekawostką są spotykane w tych samych miejscach co roku białe – albinotyczne formy kwiatostanów na terenie Obszaru Natura 2000 Uroczysko Pięty Łodyga pusta, wzniesiona, do 120 cm wysokości. Wyrasta z grubego kłącza. Jest pusta, dołem występują na niej resztki zeszłorocznych liści. Owoc elipsoidalna, trójgraniasta, słabo kanciasta i poprzecznie pomarszczona torebka o długości 3-4 mm.

Biologia i występowanie

Rodzimy obszar występowania obejmuje południową, środkową i zachodnią Europę, Turcję, Kaukaz i Syberię. Jest uprawiany w Ameryce Północnej. W Polsce występuje w rozproszeniu na większości obszaru, ale najliczniej na Dolnym Śląsku, Wyżynie Lubelskiej, i na Roztoczu. W Karpatach występuje w Bieszczadach, Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Dołach Jasielsko-Sanockich i na Pogórzu Wiśnickim. Nie występuje w województwie łódzkim, południowej i północnej części województwa mazowieckiego i na Pomorzu Zachodnim.
Bylina, geofit. Kwitnie w maju i czerwcu, zapylany jest przez trzmiele. Występuje na torfowiskach niskich m.in. na wilgotnych łąkach trzęślicowych, niekiedy na ich obrzeżach np. w ziołoroślach czy nawet w mokrej psiarze. Niewielkie kępy z osobnikami kosaćca można spotkać też w rowach melioracyjnych oraz w pobliżu zbiorowisk roślinnych: rokicin z wierzbą rokitą oraz łozowisk z wierzbą szarąna łąkach. Podłożem są żyzne gleby bagienne zawierające wapń, wyłącznie w nieuprawianych siedliskach. W górzystych terenach tylko w dolinach. Gatunek charakterystyczny związku Molinion caeruleae. Liczba chromosomów 2n = 28.

Jest często uprawiany jako roślina ozdobna, w tym celu jednak uprawia się nie typową, dziko rosnącą formę, lecz bardziej ozdobne odmiany uprawne (kultywary). Nadaje się do wilgotnych ogrodów skalnych oraz na rabaty i na obrzeża oczek wodnych. Preferuje pełne nasłonecznienie i żyzną glebę. W czasie upałów wymaga podlewania. Rozmnaża się przez podział późnym latem, po przekwitnięciu.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2018-12-04 21:22:15]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=53583264. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

The Plant List. [dostęp 2017-03-19].
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Marek Jedziniak: Rośliny chronione (pol.). www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-31].
Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 83-8331-1916-0.
Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-09].
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Marcin Kutera: Ochrona czynna na torfowisku "Bagno Całowanie". Otwock: ZPKMChiB, 2007.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-05-15].
Andrzej Staśkowiak: "Walory przyrodnicze i warunki ochrony uroczyska "Pięty"" (pol.). 2006. [dostęp 2010-02-17].
Andrzej Staśkowiak: Walory przyrodnicze i warunki ochrony uroczyska "Pięty" w: Tereny Podmokłe – walory przyrodnicze i kulturowe powiatu skarżyskiego. Skarżysko Kamienna: PFOŚiGW, 2005, s. 18-42. ISBN 83-918928-2-4.
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.