Wirtualny atlas roślin: Urzet barwierski / Isatis tinctoria

Urzet barwierski (Isatis tinctoria) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych.

Pokrój roślina 50–140 cm wysokości, wzniesiona, okazała. Łodyga od spodu miękko owłosiona, ku górze naga i niebieskawo oszroniona. Liście dolne liście łodygowe na ogonkach, jajowate. Górne liście siedzące, strzałkowate, obejmujące łodygę. Kwiaty liczne, żółte, zebrane w baldachowatowiechowate kwiatostany. Płatki korony prawie dwa razy dłuższe od działek kielicha. Kielich 4-działkowy, korona 4-płatkowa, 6 pręcików, 1 słupek. Owoce zwisające, pojedyncze łuszczyny, długie do 2,5 cm, przy dojrzewaniu ciemniejące do czarnego fioletu.

Biologia i występowanie

Pochodzi z obszarów stepowych południowo-wschodniej części Europy, z Kaukazu i Azji Mniejszej. Obecnie występuje w prawie całej Europie, przeważnie jako zdziczały z upraw. Występuje także w Algierii i Maroku. Status gatunku we florze Polski: efemerofit – przejściowo dziczejący z upraw, w stanie dzikim bardzo rzadko spotykany. Roślina dwuletnia, hemikryptofit. Kwitnie od maja do lipca. Siedlisko: przydroża, kamieniołomy, nasypy, winnice, suche murawy, miejsca ruderalne na glebach wapiennych, bogatych w azot.

Surowiec zielarski Korzeń urzetu barwierskiego (Isatidis radix) – wysuszony korzeń o zawartości nie mniej niż 1,0% argininy.
Jedna z najstarszych znanych ludziom roślin barwierskich. Urzet został sprowadzony do Europy już w starożytności ze względu na dużą zawartość niebieskiego barwnika indygo, który pozyskuje się z liści. Fermentujący barwnik wytwarza odrażający zapach. Z tego też względu angielska królowa Elżbieta I zakazała uprawy urzetu barwierskiego w odległości 5 mil od swoich pałaców. Roślina miododajna. Źródło glukobrassicyny. Zawiera około 20 razy więcej tego związku niż brokuły. Jest uprawiany jako roślina ozdobna. Ozdobne są nie tylko kwitnące rośliny, ale również pędy z owocami zwisającymi na cieniutkich szypułkach. Używany bywa do suchych bukietów.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 22:55:42]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=73080924. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.