Wirtualny atlas roślin: Trytoma groniasta / Kniphofia uvaria

Trytoma groniasta, knifofia groniasta, knifofia ogrodowa, trytoma ogrodowa (Kniphofia uvaria (L.) Oken) – gatunek wieloletnich, naziemnopączkowych roślin z rodziny złotogłowowatych, pochodzący z Kraju Przylądkowego, introdukowany do Hiszpanii, na Wyspę Świętej Heleny, do Turcji i Meksyku, a także do Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz na Wyspy Normandzkie i Maderę. Gatunek jest rośliną rodzicielską wielu kultywarów pochodzenia mieszańcowego, uprawianych w ogrodach na całym świecie i znanych pod zbiorową nazwą trytomy ogrodowej. Roślina ta została po raz pierwszy opisana w 1753 przez Karola Linneusza jako gatunek aloesu pod nazwą Aloe uvaria. 14 lat później Linneusz wyodrębnił ją z rodzaju aloes do osobnego rodzaju Aletris. W kolejnych latach botanicy zmieniali klasyfikację tego gatunku: Carl Ludwig Willdenow w 1799 do rodzaju Veltheimia, John Bellenden Ker Gawler w 1804 do rodzaju Tritoma, Johann Heinrich Friedrich Link w 1821 do rodzaju Tritomanthe, a następnie w 1829 do rodzaju Tritomium. W 1841 Lorenz Oken uznał tę roślinę za przedstawiciela rodzaju Kniphofia (opisanego w 1794 przez Conrada Moencha) i taka klasyfikacja obowiązuje do czasów współczesnych.

Pokrój wzniesione, tworzące kępy rośliny o długich liściach, osiągające wysokość 120 cm. Łodyga grube kłącze, rzadko łodyga naziemna. Liście liście odziomkowe, równowąskie, zwężające się stopniowo aż do wierzchołka, o marginesach całobrzegich lub skąpo ząbkowanych w kierunku wierzchołka, głęboko rynienkowate, najpierw sztywno wyprostowane, potem rozłożyście wyginające się, ciemnozielone do modrych, twarde, osiągające szerokość 2 cm. Kwiaty rośliny tworzą pojedynczy, groniasty kwiatostan, wyrastający na wzniesionym głąbiku o długości do 1 metra. Bezpośrednio pod gronem powstają drobne przylistki. Grono podłużne do kulistego, osiąga długość od 4,5 do 11 cm. Kwiaty otwierają się od dołu do góry. Pąki jasnoczerwone do czerwono-zielonkawych, kwiaty zwisające, pomarańczowo-żółte do zielonkawo-żółtych. Korona kwiatu zrosłopłatkowa, rurkowata lub wąsko dzwonkowata, jedynie wierzchołkowo rozdzielona na 6 drobnych płatków, osiąga długość 4 cm. Kwiaty o 6 często spiralnie skręconych pręcikach i pojedynczej, trójkomorowej zalążni. W każdej komorze zalążni powstaje wiele zalążków. Owoce owocostan składa się z kulistych lub jajowatych torebek.

Trytoma groniasta jest formą macierzystą wielu kultywarów uprawianych na całym świecie jako rośliny ozdobne. Do najbardziej znanych odmian uprawnych tego gatunku należą:'Candlelight' 'Early Hybrids' 'Flamenco' 'Grandiflora' 'Lord Roberts' 'Malibu Yellow' 'Maxima Globosa' 'Nobilis' 'Pfitzer's Hybrid Mix' 'Pfitzeri' 'Royal Castle'

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-07-30 00:12:22]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=70931506. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.