Wirtualny atlas roślin: Pomidor zwyczajny / Lycopersicon esculentum

Pomidor zwyczajny, psianka pomidor, pomidor (Solanum lycopersicum L.) – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych. Pochodzi z Peru w Ameryce Południowej. Został szeroko rozprzestrzeniony i uprawiany jest jako roślina jadalna. W Polsce ma status zadomowionego antropofita.

Pokrój roślina gruczołowata, lepko owłosiona, o charakterystycznej woni. Łodyga do 1,5 m wysokości, u odmian szklarniowych nawet do kilku metrów. Liście pojedynczo lub podwójnie przerywanopierzastodzielne o odcinkach w zarysie sercowatojajowych, pierzastowcinanych. Kwiaty o koronie długości kielicha, żółte, o zaostrzonych płatkach, zebrane w jednostronne, kilkukwiatowe skrętki w kątach liści. Owoce soczyste, duże jagody. W uprawie jest wiele odmian pomidorów, o różnych kolorach i kształtach owocu. Owoce mogą mieć wielkość od 20 do ponad 100 mm średnicy. Kształt może być kulisty, wydłużony (przypominający śliwkę lub gruszkę), a także żebrowany (podobny do papryki). Barwa owocu pierwotnie i najczęściej czerwona. Występują też odmiany pomarańczowe, żółte, zielone (dojrzałe) oraz czarne.

Warzywo. Owoce pomidorów spożywane są pod różnymi postaciami: w stanie surowym, jako składnik zup, sosów, sałatek, kanapek, potraw z ryżu. Pomidory są też przetwarzane na soki, przeciery i koncentraty. Pomidory są bogate w likopen – przeciwutleniacz, który, jak podejrzewano do niedawna, przeciwdziała zachorowaniom na nowotwory (zwłaszcza na raka prostaty). Likopen jest szczególnie przyswajalny dla człowieka w formie poddanej termicznej obróbce (przetwory pomidorowe). Dlatego też więcej tego związku będzie przyswojone w sosie pomidorowym czy sałatce z oliwą niż w surowych pomidorach. Badania epidemiologiczne na dużych populacjach wskazują, że spożywanie przetworów z pomidorów chroni komórki przed uszkodzeniami, obniża ryzyko zachorowania na raka prostaty, płuc, piersi, nowotwory układu pokarmowego oraz białaczkę, a przy dużym stężeniu ok. 40 µM, także raka wątroby i jajnika. Wyższe stężenie likopenu we krwi stwierdzano u osób spożywających przetworzone pomidory. Jest to związane z faktem, że w produktach poddanych obróbce termicznej wzrasta ilość cis-likopenu. Ryzyko rozwoju nowotworu prostaty w grupie osób, u których stężenie likopenu w surowicy mieści się w przedziale 24,8–57,4 µg/dl jest o 45% niższe niż u osób ze stężeniem 0,5–10,7 µg/dl. W ciężkiej postaci raka jest ono niższe nawet o 63%. Zależności takiej nie obserwuje się dla innych karotenoidów, co wskazuje na specyficzność i skuteczność działania likopenu. Badania wskazują również, że spożywanie dużych ilości pomidorów zmniejsza ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. W grupie osób z dietą bogatą w likopen, obserwuje się wolniejsze odkładanie płytek miażdżycowych w naczyniach. Owoce pomidora zawierają m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten, witaminy: K, B1, B2, B6, C, PP; kwasy: pantotenowy, foliowy, szczawiowy; biotynę, a także śladowe ilości innych substancji, m.in. nikotyny.Przechowywanie pomidorów w lodówce może spowodować ich przemrożenie, bowiem temperatury poniżej 7 °C im nie sprzyjają. Takie przemrożenie prowadzi do wielu negatywnych skutków, m.in. utraty smaku, koloru i konsystencji oraz zwiększa prawdopodobieństwo gnicia i występowania drobnoustrojów, które je powodują.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:25:50]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72972464. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.