Rumianek bezpromieniowy Matricaria discoidea

Rumianek bezpromieniowy (Matricaria discoidea DC.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Popularnie nazywany jest także maruną, rumiankiem amerykańskim lub rumiankiem cygańskim.

Łodyga wzniesiona lub pokładająca się, silnie rozgałęziona, naga, o wysokości do 40 cm, dość gruba. Cała roślina ma charakterystyczny zapach rumianku. Liście ulistnienie naprzemianległe, gęste. Liście siedzące, 2-3 krotnie pierzastodzielne, złożone z równowąskich listków. Kwiaty bardzo drobne kwiaty zebrane w koszyczki o średnicy 13-25 mm wyrastające na krótkich, górą nieco zgrubiałych szypułkach na szczytach łodyg. Okrywa koszyczka złożona z szeroko obłonionych, jajowatych i tępo zakończonych listków w kilku szeregach. Dno koszyczka jest stożkowate i puste wewnątrz, bez plewinek. W koszyczku występują głównie obupłciowe kwiaty rurkowe, kwiatów języczkowych przeważnie brak. Kwiaty rurkowe o prostej rurce, 4-ząbkowe, zielonożółtego koloru. Owoc niełupki brunatnoszarego koloru o szerokości ok. 0,5 mm i długości 2 mm, posiadające po bokach ciemniejsze, żywiczne smużki. Od wewnątrz mają 4 żeberka, na szczycie krótki rąbek. Nie mają puchu kielichowego.

Biologia i występowanie

Naturalnym obszarem występowania tego gatunku jest Ameryka Północna i Azja Wschodnia. Rozprzestrzenił się jednak i obecnie jest pospolity nie tylko w całej Ameryce Północnej, ale także w całej Europie. Występuje także w Azji Wschodniej i Północnej, na południowym krańcu Ameryki Południowej, niektórych regionach Afryki i na Nowej Zelandii. W Europie jest kenofitem. Sprowadzony został w 1866 r. do ogrodu botanicznego i wkrótce potem stwierdzono jego występowanie na siedliskach synantropijnych. Na przełomie XIX i XX wieku szeroko się rozprzestrzenił. W Europie Środkowej po raz pierwszy zanotowano jego występowanie w okolicach Grodna w 1783 r. Później pojawił się także w Czechach, Niemczech i Skandynawii. Obecnie w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. We florze Polski ma status kenofita, a dokładniej epekofita. Rozwój Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września. Jest owadopylna i wiatrosiewna. Jedna roślina wytwarza około 5 tysięcy nasion. Są bardzo odporne na mróz i suszę (m.in. dzięki żywicznym smużkom). Siedlisko Roślina siedlisk ruderalnych i segetalnych. Występuje na przydrożach, nieużytkach, wydepczyskach, podwórkach, gruzowiskach, terenach kolejowych i sportowych oraz w ogrodach i na polach uprawnych, jako chwast. W Polsce rośnie na niżu i w piętrze pogórza. Preferuje gleby żyzne, wilgotne, gliniaste, piaszczysto-gliniaste, częściowo także piaszczyste. Jest chwastem głównie w zbożach i kukurydzy. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Polygonion avicularis i Ass. Lolio-Polygonetum. Właściwości fitochemiczne Zawiera liczne związki chemiczne i olejki eteryczne. Spożyty przez bydło mleczne nadaje mleku nieprzyjemny aromat. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 18. Korelacje międzygatunkowe Pasożytują na nim grzyby Podosphaera fusca i Podosphaera xanthii wywołujące mączniaka prawdziwego, grzybopodobny lęgniowiec Paraperonospora leptosperma wywołujący mączniaka rzekomego i żeruje pluskwiak Brachycaudus helichrysi.

Roślina lecznicza: Surowiec zielarski: koszyczki kwiatowe (Anthodium Matricariae discoideae). Zawierają 1-1,5% olejków eterycznych, matrycynę, kwas chamazulenowy, kwas walerianowy, chamazulen, patuletynę, luteolinę, komosynę, kwercytynę, chryzoeriol, izoramnetynę, umbeliferon, herniarynę, poliacetyleny, seskwiterpeny laktonowe. Olejki eteryczne zawierają chamazulen, bisabolol, farnezen i mircen. Był dawniej stosowany w medycynie ludowej. Obecnie w Europie (poza Rosją) nie jest używany w celach leczniczych, gdyż zawiera niewiele azulenu. W celach tych stosuje się rumianek pospolity. Działanie: napotne, przeciwzapalne, rozkurczające, podobne do rumianku pospolitego, jednakże słabsze. Rumianek bezpromieniowy używany bywa do zwalczania robaków (glista ludzka, włosogłówka ludzka, owsik ludzki) i wyprysków na skórze, pokrzywki, świądu. Zbiór i suszenie: zbiera się koszyczki podczas kwitnienia, suszy pojedynczą warstwą w zacienionym i przewiewnym miejscu. Wysuszone przechowuje się w zamkniętych pojemnikach. Inne zastosowania: Kwiatostany były zjadane na surowo przez dzieci Indian Ameryki Północnej i Eskimosów. Indianie Flathead używali ich do konserwowania jagód i mięsa. Można je dodawać do sałatek, jako przyprawę do różnych dań oraz do przyrządzania herbaty. Swoim aromatem przypomina ananasy.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:36:19]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72949989. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy łodygi
    • zapach łodygi
      • zapach aromatyczny
    • wygląd łodygi
      • łodyga pełzająca
      • łodyga gałęzista
      • łodyga gładka
      • łodyga wzniesiona
  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
    • barwa kwiatów
      • płatki żółte
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście wąskie i wydłużone
      • liście równowąske
    • ustawienie liści
      • naprzemianległe
  • ogólne
    • roślina lecznicza
    • chwast
    • roślina użytkowa
    • roślina jednoroczna
    • status gatunku we florze Polski
      • kenofit
    • Surowiec zielarski
  • cechy owoców
    • kolor owoców
      • brązowe
  • siedlisko
    • nieużytki
    • pola uprawne