Wirtualny atlas roślin: Metasekwoja chińska / Metasequoia glyptostroboides

Metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides) – gatunek drzewa należący do rodziny cyprysowatych, jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju metasekwoja. Gatunek jest żywą skamieniałością. Występował w erze mezozoicznej, w końcu okresu kredowego i dominował w trzeciorzędzie. Był rośliną szeroko rozprzestrzenioną na półkuli północnej. Pod koniec oligocenu, na skutek zmian klimatycznych i ich następstw, zasięg metasekwoi zaczął się stopniowo zmniejszać. W czwartorzędzie gatunek zachował się jedynie na stanowiskach reliktowych w Chinach.

Korzenie metasekwoja wytwarza płytki i bardzo rozległy system korzeniowy, w którym główne korzenie biegną tuż pod powierzchnią ziemi. Pokrój korona smukła, wąskostożkowata, dość luźna. Pędy dwojakiego rodzaju. Długopędy trwałe, drewniejące, młode bardzo cienkie i delikatne, początkowo zielonawe, potem czerwonawobrązowe, przekształcają się w gałązki. Krótkopędy niedrewniejące (zielne), okresowe - opadają na zimę, długości 5-15 cm, zielone. Liście płaskie i bardzo miękkie, niekłujące. Ustawione dwurzędowo na naprzeciwległych krótkopędach. Poszczególne szpilki o długości 1-3 cm są równowąskie. W porze listnienia przybierają żywą, trawiastozieloną barwę, później są nieco ciemniejsze. Jesienią przebarwiają się na żółto, łososiowo- lub rubinowoczerwono. Opadają wraz z pędami zielnymi w czasie przymrozków. Kwiaty rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne. Kwiaty męskie zebrane licznie w zwisające, groniaste lub wiechowate kwiatostany długości do 10 cm. Pojedyncze kwiaty małe, kuliste. Kwiaty żeńskie zebrane w szczytowe, małe, zielone szyszeczki stojące na krótkich trzonkach. Kwitnienie przypada na maj. Pień rośnie szybko i jest długowieczna. Prawdopodobnie dożywa ok. 2000 lat. Po 10 latach osiąga około 7 metrów. Dorosłe drzewa mierzą 35 metrów wysokości (maksymalnie 50) i ok. 2,5 m średnicy pnia. Pień dość gruby, u nasady często rozszerzony, prosty, widoczny do samego wierzchołka, u nasady konarów posiadający zwykle osobliwe wklęśnięcia. Gałęzie średnio grube, rozmieszczone okółkowo, na dole prostopadłe do pnia, wyżej ukośnie wzniesione, zaczynają wyrastać nisko nad ziemią. Kora u młodych drzew rudopomarańczowa, u starszych bladobrunatna lub lekko żółtobrunatna. Łuszczy się pionowymi pasami. Szyszki owalne do kulistych, małe, długości 1,5-2,5 cm, najpierw zielone i stojące, po dojrzeniu brązowe, zwisające na długich (około 2 cm), cienkich trzonkach. Składają się z 20-30 naprzeciwległych, bardzo szerokich, tarczkowatych, po dojrzeniu znacznie rozchylonych łusek. Nasiona długości 2-4 mm, spłaszczone i oskrzydlone, ułożone na łuskach nasiennych po 6-9 sztuk. Dojrzewają od października do grudnia w pierwszym roku. Drewno twardziel ma barwę czerwoną, na świetle ciemnieje w ciągu kilku godzin. Jest niebywale trwała i odporna na gnicie oraz szkodniki. Biel jest stosunkowo cienki i ma jasnożółte zabarwienie.

Biologia i występowanie

Metasekwoja chińska jest endemitem Chin. Rośnie na obszarze o powierzchni ok. 800 km² na pograniczu prowincji Syczuan, Hunan i Hubei. Najsilniejsza populacja znajduje się w prowincji Hubei, gdzie w dolinie rzeki Modao występuje na obszarze o długości 25 km i szerokości ok. 1,5 km. Za naturalne uważa się rosnące tu skupienia liczące po kilkadziesiąt drzew na stokach wzgórz i wąwozów, podczas gdy drzewa rosnące na dnie doliny i przy brzegach rzek uznaje się za sadzone. Odrębne stanowisko znalezione w końcu XX wieku znajduje się w powiecie Longshan w prowincji Hunan. Nieliczne stanowiska naturalne metasekwoi chińskiej występują na osłoniętych górami terenach wyżynnych pomiędzy 700 a 1350 m n.p.m. Są to miejsca o dużych opadach, wilgotne lub nawet okresowo zalewane, najczęściej w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, na brzegach pól ryżowych itp. Gatunek cechuje się przeciętnymi wymaganiami glebowymi, najlepiej rośnie na podłożu żyznym i świeżym, ale przede wszystkim wilgotnym. Poza tym jest drzewem światłolubnym; znosi jeszcze półcień, ale na stanowiskach zacienionych może tracić igły lub nawet całe dolne pędy. Gatunek jest odporny na mróz (młode osobniki mogą w Polsce przemarzać) i zanieczyszczenie powietrza. Emerald Feathers – regularny, stożkowaty pokrój, zielone ulistnienie. Otrzymana w Wielkiej Brytanii w 1979 roku Fastigiata – pokrój stożkowaty. Goldrush – odmiana o żółtym zabarwieniu igieł. Otrzymana w Japonii. Green Mantle – wyhodowana w Anglii w 1989 roku. Moerheim – zwarty, piramidalny pokrój. Otrzymana w Holandii w 1967 roku. National – najstarsza odmiana. Wyselekcjonowana w 1958 roku w Stanach Zjednoczonych. Sheridan Spire – bardzo wąski, kolumnowy pokrój i jasnozielone zabarwienie igieł. Maksymalna wysokość 20 m. Spring Cream – młode przyrosty barwy kremowej, później zielone. Otrzymana w Australii. Vada – zwarty, piramidalny pokrój. Otrzymana w Holandii. Jack Frost – pędy przewieszające się, igły z jasnokremowym paskiem. Waasland – odmiana o wzniesionych, ciemnobrązowych pędach i łuszczącej się korze. White Spot – ulistnienie jasnozielone. Niektóre igły białe lub biało nakrapiane.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-07-09 11:21:22]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=63916213. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Marcin Kolasiński. Co wiemy o metasekwoi chińskiej u progu XXI wieku?. „Biuletyn Ogrodów Botanicznych”. 15, s. 87–96, 2006 (pol.).
A.A. Farjon A.A., Metasequoia glyptostroboides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2009-09-13] (ang.).
Ben A. LePage, Christopher James Williams, Hong Yang: The geobiology and ecology of Metasequoia. Springer, 2005.
M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-24] .