Wirtualny atlas roślin: Gruszycznik jednokwiatowy / Moneses uniflora

Gruszycznik jednokwiatowy, gruszyczka jednokwiatowa, monezes jednokwiatowy (Moneses uniflora (L.) A. Gray) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj gruszycznik Moneses. Jest szeroko rozprzestrzeniony w klimacie okołobiegunowym i umiarkowanym na półkuli północnej (występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce spotykany jest w całym kraju, objęty jest ochroną częściową. Gatunek wykorzystywany jest jako roślina lecznicza w Ameryce Północnej, stosowana do leczenia zwłaszcza chorób skóry.

Łodyga wzniesiona, dość gruba, osiąga do 20 cm wysokości, zwykle z jednym jajowatym, łuskowatym liściem. Liście skórzaste i zimotrwałe. Ma tylko kilka (zwykle 3–6) liści odziomkowych zebranych w rozetkę. Liście jajowate lub podługowate, o średnicy 1–1,5 cm, karbowano-ząbkowanych. Kwiaty ma tylko jeden duży kwiat na szczycie praktycznie bezlistnej łodygi. Podczas kwitnięcia zwisa on w dół, potem łodyżka wyprostowuje się. Biały kwiat z szeroko rozwartą koroną osiąga do 2,5 cm średnicy i wydziela przyjemny zapach. Kielicha brak, 5 płatków korony o falowanych brzegach. Słupek z grubą, beczkowatą zalążnią, prosta szyjka słupka z wyraźnie 5-łatkowym zielonkawym znamieniem, dłuższa od płatków korony. Bardzo charakterystyczne pręciki o grubych nitkach, każdy zakończony kilkoma walcowatymi pylnikami z rożkami. Owoc pękająca szparami torebka.

Biologia i występowanie

Zasięg gatunku obejmuje Amerykę Północną, z południową granicą obejmującą rejon Wielkich Jezior na wschodzie oraz stanów Kalifornia, Arizona i Nowy Meksyk na zachodzie. Brak gatunku na Grenlandii i Islandii. Występuje jednak niemal na całym pozostałym obszarze Europy, z wyjątkiem jej południowych krańców i wysp na Morzu Śródziemnym. W Azji południowa granica zasięgu biegnie przez Azję Mniejszą, Kaukaz, Kazachstan, Chiny i Tajwan. W Polsce gatunek spotykany jest w całym kraju, ale bardzo rzadki w jego części środkowej. Częściej z kolei spotykany jest w borach górskich i nadmorskich. Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do lipca, jest rośliną owadopylną. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie. Siedlisko: lasy iglaste, rzadziej liściaste. W górach spotykana po regiel dolny. Gatunek charakterystyczny dla: Ass. Empetro nigri-Pinetum, All. Vaccinio-Piceion i Ass. Galio rotundifolii-Piceetum (carpaticum).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-01-08 00:23:09]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=69224234. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.