Wirtualny atlas roślin: Wilżyna ciernista / Ononis spinosa

Wilżyna ciernista (Ononis spinosa L.) – gatunek półkrzewu z rodziny bobowatych. Występuje w Europie, północno-zachodniej Afryce i w zachodniej oraz środkowej Azji. W Polsce jest gatunkiem rozpowszechnionym w północno-zachodniej części kraju włącznie z Wielkopolską, w dolinie Wisły i na wyżynach, poza tym rzadkim lub brak go zupełnie (np. na północnym wschodzie i południowym wschodzie).

Pokrój półkrzew o wysokości do 60 cm i nieprzyjemnym zapachu. Przeważnie nie wytwarza rozłogów. Łodyga zdrewniała, rozgałęziona, wzniesiona, zazwyczaj ogruczolona i owłosiona, przy czym charakterystyczne dla tego gatunku jest owłosienie jednostronne lub dwustronne na łodydze, czasem łodyga owłosiona jest dookoła, ale tylko w górnej części pędów. Na łodydze występują ciernie, często liczne i dwudzielne. Łodyga zazwyczaj jest czerwono nabiegła. Liście jedno i trójlistkowe z jajowatymi przylistkami. Listki owalne, tępo piłkowane, drobne. Listek środkowy na dłuższym ogonku i większy od bocznych. Wierzchołki listków zaokrąglone lub ostre, ale nie wycięte. Kwiaty grzbieciste motylkowe, ciemnoróżowe o długości 1–2 cm. Wyrastają zwykle po 1, rzadziej po 2–3 w kątach górnych liści. Mają tępy żagielek, nieco tylko dłuższy od skrzydełek i łódeczki. Kielich ogruczolony i rzadko owłosiony. Korona kwiatu ciemniej żyłkowana, różowa, rzadziej biała. Owoc strąk zawierający przeważnie jedno nasiono.

Biologia i występowanie

Półkrzew, nanofanerofit, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września. Jest gatunkiem światłolubnym. Siedliskiem są słoneczne zbocza dolin i wąwozów, przydroża, suche łąki, skarpy i brzegi lasów. Przeważnie występuje w murawach kserotermicznych, rzadziej w piaskowych. Preferuje gleby suche o odczynie obojętnym lub zasadowym. Rośnie pojedynczo lub po kilkanaście do kilkudziesięciu osobników.

Wilżyna ciernista wykorzystywana jest jako roślina lecznicza.Surowiec zielarski: Korzeń (Radix Ononidis) Skład chemiczny: olejek eteryczny do 0,2%, spinozyn, flawonoidy (m.in. ononina, dwuhydroononina, trifolizyryna i onospina), trójterpeny (m.in. α- β- i γ-onoceryna oraz pochodne kwasu glicyryzynowego – bezpostaciowy ononid). garbniki, kwasy organiczne (np. cytrynowy), żywice, fitoaglutyniny, pochodne kumaranochromanu, sole mineralne. Działanie: Dość silne działanie moczopędne, ułatwia wydalanie z organizmu mocznika, chlorków i różnych szkodliwych produktów przemiany materii. Przetwory z wilżyny słabo pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, w niewielkim stopniu hamują drobne krwawienia z włosowatych naczyń przewodu pokarmowego, mają też słabe działanie przeciwzapalne, korzystne w leczeniu żylaków odbytu. Zbiór i suszenie: Jesienią lub wczesną wiosną wykopuje się korzenie, myje i suszy w suszarni ogrzewanej w temperaturze do 45 °C.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:53:52]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986419. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.