Wirtualny atlas roślin: Pietruszka zwyczajna / Petroselinum crispum

Pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum) – gatunek rośliny dwuletniej z rodziny selerowatych. Dziko rośnie na Bałkanach i w północno-zachodniej Afryce (Maroko i Algieria). Została szeroko rozprzestrzeniona i rośnie jako zdziczała na wszystkich kontynentach w strefach umiarkowanych na obu półkulach. Użytkowana jako warzywo i roślina lecznicza.

Pokrój naga roślina zielna z wrzecionowatym korzeniem (u odmiany korzeniowej spichrzowym). W pierwszym roku tworzy przyziemną rozetę liści, w drugim roku wyrasta rozgałęziająca się łodyga zwieńczona kwiatostanami. Liście ciemnozielone i połyskujące. Odziomkowe i rosnące na dole łodygi osadzone na ogonkach, trójkątne w zarysie, podwójnie lub potrójnie pierzaste. Odcinki liściowe są pierzasto nacinane lub trójłatkowe, na szczycie z białawym ostrzem. Liście łodygowe górne mają pochwiaste nasady, są mniejsze, słabiej podzielone, ich łatki są wąskie, lancetowate. Kwiaty drobne, zebrane w baldaszki a te po 8–20 w baldach złożony. Pokrywa składa się z kilku lancetowato szydlastych listków, pokrywki są liczne lancetowato szydlaste. Płatki korony są zielonożółte, czasem nieco czerwonawe, ich długość wynosi do ok. 0,7 mm. Owoce szerokojajowate rozłupnie, o długości do 3 mm i średnicy ok. 2 mm. Żebra na owocu są bardzo cienkie i białawe.

Roślina uprawna. Jest uprawiana jako warzywo (spożywany jest zarówno korzeń, jak i części zielone), a także dla olejku używanego w lecznictwie. Sztuka kulinarna. Użytkowana jest najczęściej jako składnik zup, wchodzi w skład tzw. włoszczyzny. Nać pietruszki zawiera bardzo dużo prowitaminy A. Korzystne jest także równoczesne występowanie żelaza i witaminy C. Zawiera dużo chlorofilu. Dużo związków mineralnych występuje w korzeniach, a jeszcze więcej w nasionach. Silnie pachnące liście pietruszki służą do przyprawiania wielu potraw np. do nadzień. Roślina lecznicza Surowiec zielarski: Korzeń pietruszki korzeniowej – Radix Petroselini, owoc pietruszki – Fructus Petroselini, ziele pietruszki – Herba Petroselini. Przetwór: olejek pietruszkowy – Oleum Pertroselini z liści, który stanowi niewielki procent ich masy (0,01% u pietruszki korzeniowej, 0,04% u pietruszki naciowej) w większości zawiera: apiol, mirystycynę, limonen oraz 1,3,8-p-mentatrien (każdy w ilości 10–30%), pozostałe składniki to głównie mieszanina terpenów. Olejek pietruszki korzeniowej zawiera większy procent mirystycyny. Ponadto owoce zawierają flawonoidy takie jak: apiina, luteolino-apiozylglukozyd, do 22% oleju tłustego, śladowe ilości bergaptenu, fitosterol i sole mineralne. Liście pietruszki zawierają aż 5,410 mg β-karotenu. Działanie: Jest rośliną o wielkich wartościach leczniczych. Zarówno korzenie, jak owoce pietruszki i ich przetwory zwiększają przesączanie w kłębkach nerkowych, a jednocześnie zwalniają zwrotną resorpcję w cewkach, dzięki czemu zwiększają ilość wydalanego moczu. Mają także własności antyseptyczne oraz zmniejszają napięcie mięśni gładkich jelit i dróg moczowych (działanie wiatropędne). Ponadto pobudzają w niewielkim stopniu wydzielanie śliny i soku żołądkowego, co ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-03-30 12:47:42]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=76018182. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.