Gorysz alzacki Peucedanum alsaticum

Gorysz alzacki (Peucedanum alsaticum L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Występuje w Europie Środkowej i Wschodniej (na wschód od Francji), w rejonie Kaukazu, w zachodniej Syberii i Kazachstanie. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu.

Pokrój roślina zielna o nagim pędzie nadziemnym wyrastającym z wrzecionowatego i rozgałęzionego kłącza. Łodyga osiągająca od 30 do 180 cm wysokości, rozgałęziająca się kandelabrowo, pełna. U nasady z tuniką z resztek starych liści. W dolnej części obła, wyżej kreskowana, w górze bruzdowana kanciasto. Często czerwonawo nabiegła. Liście dolne długoogonkowe, 2–4-krotnie pierzasto złożone. Odcinki I rzędu osadzone na ogonkach i oddalone od siebie. Odcinki ostatniego rzędu u nasady klinowate, pierzasto nacinane, z łatkami jajowatymi lub węższymi, łatki zakończone ostrzem. Średnie i górne liście mniejsze, osadzone na krótkich i obłonionych pochwach liściowych; ich blaszki są 1–2-krotnie pierzasto złożone. Kwiaty skupione w baldaszki, które zebrane po 10–18 tworzą baldachy złożone. Szypułki są nagie lub nieco szorstkie. Pokrywy i pokrywki są liczne, lancetowate do szczeciniastych; wąsko, biało obrzeżone. Płatki korony żółte, eliptyczne, na szczycie płytko wycięte i z łatką. Owoce szeroko eliptyczne rozłupki długości do 4,5 mm i szerokości do 3,5 mm. Spłaszczone, z boków z oskrzydlonymi żebrami, podczas gdy żebra grzbietowe są płasko kanciaste.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Rośnie na suchych zboczach, w świetlistych zaroślach.

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-03-30 12:47:54]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=74847232. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • lipiec
      • sierpień
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki żółte
  • cechy łodygi
    • szacowana wysokość łodygi
      • od pasa do wysokości człowieka (100 < x < 200 cm)
    • wygląd łodygi
      • łodyga gałęzista
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście lancetowate
  • ogólne
    • bylina
  • siedlisko
    • suche zbocza