Kosmaczek pospolity Hieracium pilosella

Kosmaczek pospolity, jastrzębiec kosmaczek (Pilosella officinarum Vaill.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Rodzimy obszar jego występowania to Europa i część terytorium Azji (Kaukaz, Zakaukazie, Dagestan i Syberia Zachodnia). Rozprzestrzenił się także jako gatunek zawleczony w Australii, Nowej Zelandii i w Ameryce Północnej. W Polsce występuje na całym terenie kraju.

Pokrój pospolita, gwiazdkowato owłosiona trwała roślina wieloletnia. Należy do najłatwiej rozpoznawalnych z ok. 100 występujących w Polsce gatunków jastrzębców. Łodyga nierozgałęziona, bezlistna (głąbik, niekiedy z drobnymi łuskowatymi liśćmi), kutnerowata, wyprostowana, o wysokości od 5 cm do 30 cm z pojedynczym kwiatostanem (koszyczkiem) na wierzchołku. Z jednego korzenia może wyrastać kilka łodyżek kwiatowych. Pod ziemią zgrubiałe, pełzające kłącze. Liście niebieskawozielone, zebrane w odziomkową różyczkę, podłużne, odwrotnie jajowate, u nasady zwężone, pod spodem z gęstymi, długimi, gwiazdkowatymi, białymi włoskami. Na wierzchu nagi, lub szczeciniasto owłosione. Z kątów liści różyczkowych wyrastają liczne i cienkie rozłogi. Kwiat zebrane w okrągłe koszyczki. Kwiaty żółte, języczkowate, brzeżne z czerwonymi smugami od spodu. Pojedyncze koszyczki kwiatowe mają okrywę złożoną z równowąskich łusek pokrytych szczeciniastymi, gwiazdkowatymi i gruczołowatymi włoskami. Słupki z żółtymi szyjkami. Owoce niełupki o długości 3,5 mm, żeberkowane (na szczycie żeberka połączone w pierścień). Opatrzone są na szczycie puchem zwiększającym powierzchnię lotną. W czasie owocowania tworzą puszystą kulę.

Biologia i występowanie

Rozwój: bylina. Kwitnie: maj – październik, kwiaty są owadopylne i przedprątne. Nasiona roznoszone są przez wiatr na duże odległości. Siedlisko: występuje na suchych stanowiskach: piaszczystych, murawach, wrzosowiskach, przydrożnych poboczach, gdzie tworzy często zwarte płaty. Lubi gleby suche, piaszczyste, słabo nawożone. Unika miejsc silnie zacienionych. W Tatrach występuje aż po piętro alpejskie. W uprawach rolnych chwast rozrastający się przez rozłogi, ale łatwy do zwalczenia, gdyż jest bardzo wrażliwy na selektywne herbicydy. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Nardo-Callunetea-. Roślina trująca. Liczba chromosomów 2n= 36,45 (18,27,54,63).

Roślina lecznicza – surowcem leczniczym jest ziele (Herba Hieracii pilosellae syn. Herba Pilosellae) zawierające kumaryny (umbeliferon), garbniki, gorycze, flawonoidy i inne związki czynne. Przetwory z ziela działają ściągająco, gojąco, rozkurczowo, wykrztuśnie i moczopędnie. Stosowane są do leczenia: nieżytu przewodu pokarmowego, złej przemiany materii, biegunki, czerwonki, wrzodów żołądka i dwunastnicy, chorób płuc i kamicy nerkowej Zewnętrznie leczy rany, wrzody, czyraki i ropną wysypkę.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2022-09-04 00:21:08]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=67957694. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • barwa kwiatów
      • płatki czerwone
      • płatki żółte
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście najszersze przy końcu
      • liście odwrotnie jajowate
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga pełzająca
      • łodyga owłosiona
  • ogólne
    • roślina trująca
    • roślina lecznicza
    • chwast
    • roślina użytkowa
    • bylina
  • cechy owoców
    • powierzchnia owocu
      • żeberkowana
  • siedlisko
    • Wrzosowiska
    • murawy
    • Tatry