Wirtualny atlas roślin: Topola czarna / Populus nigra

Topola czarna, sokora, sokorzyna, jasiokor, topola nadwiślańska (Populus nigra L.) – gatunek drzewa z rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Występuje w Europie, Azji i północnej Afryce. W Polsce rośnie dziko, czasami jest sadzona, w tym w popularnej odmianie zwanej topolą włoską 'Italica'. W naturze zasiedla żyzne siedliska nadrzeczne. Wykorzystywana jest jako roślina ozdobna, lecznicza i źródło surowca drzewnego do wyrobu celulozy i sklejki.

Korzenie ma silnie rozwinięty, talerzowy system korzeniowy. Bywa podatna na wykroty. Pokrój dorasta do 30 metrów wysokości, rzadko do 35 m. Drzewa wyższe zdarzają się bardzo rzadko, ale w Europie znane są okazy ponad 40-metrowe. Może osiągać ponad 3 m średnicy pnia. Jest drzewem z szeroką, kopulastą lub stożkową koroną. Pnie na starszych okazach przeważnie z guzowatymi naroślami oraz często z pędami odroślowymi. Największą znaną topolą czarną w Europie jest ponad 300-letnia "La Pouplie" rosnąca w miejscowości Boult-sur-Suippe we Francji, której obwód pnia w pierśnicy przekracza 1000 cm. Pędy gałązki jasnożółte do szarożółtawych. Młode gałązki nie posiadają listwek korkowych. Kora ciemnobrunatna, na starszych egzemplarzach prawie czarna, głęboko spękana. Liście pąki podługowatojajowate, stożkowe, duże do ok. 1,4 cm. Liście długości 5-12 cm, jajowatorombowate, do trójkątnych, u nasady słabo sercowate, zaostrzone, brzegiem karbowano-piłkowane. Gdy są młode, mają zielono-czerwonawy kolor, z czasem robią się ciemnozielone, z mocnym połyskiem, spodem jasnozielone, matowe. Ogonki liściowe spłaszczone prostopadle względem blaszki liściowej, dość długie, u nasady blaszek brak gruczołków (cechy klasyfikacyjne). Kwiaty u nasady objęte kubkowatym wyrostkiem, dwupienne, zebrane w kotki. Przysadki kwiatowe czerwone, porozcinane. Pylniki pręcików czerwone, znamiona słupków żółte. Owoce torebka pękająca 2 klapami. Nasiona opatrzone puchem.

Biologia i występowanie

Występuje na terenie środkowej, zachodniej i południowej Europy, środkowej Azji, zachodniej Syberii i północnej Afryki. W Polsce występuje na całym obszarze, z wyjątkiem Pomorza Zachodniego i północno-wschodnich rejonów, gdyż przez Polskę przebiega północna granica jej zasięgu.

Roślina lecznicza Surowiec zielarski – zebrane wczesną wiosną pączki (Gemmae Populi). Zawierają glikozydy fenolowe (m.in. salicyna, populina), olejki eteryczne, garbniki, żywice, sole mineralne, flawonoidy. Działanie: moczopędne, słabo napotne, przeciwgorączkowe. Obniża poziom mocznika i innych szkodliwych metabolitów w organizmie. Podobne działanie mają również pączki topoli białej, balsamicznej i osiki. Roślina ozdobna: Używana głównie do nasadzeń parkowych i krajobrazowych. Przez krzyżowanie z topolami deltoidalnymi uzyskano wiele cennych, sadzonych powszechnie kultywarów. Drewno jest miękkie i lekkie. Ma jasnobrązową twardziel i żółtobiały biel. Jest wykorzystywane jako surowiec do wyrobu celulozy i sklejki. W uprawach gospodarczych zastępują ją bardziej opłacalne mieszańce euramerykańskie, czyli topole kanadyjskie. Na topoli czarnej rozwija się kilka gatunków motyli nocnych

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:34:21]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985645. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.