Wirtualny atlas roślin: Pięciornik kurze ziele / Potentilla erecta

Pięciornik kurze ziele (Potentilla erecta) – gatunek byliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Nazwy zwyczajowe: pięciornik kurzyślad, kurze ziele, panieński korzeń, pięciornik czteropłatkowy, pięciornik leśny. Rodzime obszary jego występowania to Europa i Azja, rozprzestrzenił się również w Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.

Łodyga wzniesiona, podnosząca się lub pokładająca, widlasto rozgałęziona. Wysokość 10–30 cm. Cała owłosiona. Liście odziomkowe mają długie ogonki i składają się z 3–5 podługowato jajowatych, grubo ząbkowanych listków. Wyrastają one wczesną wiosną, podczas kwitnienia już zwykle obumierają. Liście łodygowe są 3-listkowe, o listkach karbowanych, krótkoogonkowe lub siedzące i mają duże przylistki. Liście są przylegająco owłosione. Kwiaty drobne, wyrastające pojedynczo na długich szypułkach z wierzchołków łodygi lub kątów liści. Mają średnicę 1 cm, składają się z 4 płatków (inaczej niż u innych gatunków pięciornika, które mają 5 płatków), kielich 4-działkowy, 16 pręcików i liczne słupki na miseczkowatym dnie kwiatowym. Żółte płatki korony o odwrotnie jajowatym kształcie są na brzegach nieco wycięte. Owoce niełupki.

Biologia i występowanie

Rośnie w świetlistych lasach liściastych i iglastych, zarówno na glebach suchych jak i na wilgotnych, a nawet na mokrych. Występuje także na miedzach, torfowiskach, pastwiskach. Hemikryptofit występujący zarówno na niżu, jak i wysoko w górach do wysokości 2500 m n.p.m. W Tatrach maksymalnie do 1568 m n.p.m. Wymaga jednak gleb próchniczych i kwaśnych. Roślina kwitnie od czerwca do października, zapylana jest przez błonkówki. Kłącze zawiera dużo garbników (do 20%), z których 90% to pochodne katechiny. Ponadto zawiera saponiny, fenolokwasy, czerwień tormentilową, kwasy organiczne, żywice i inne. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Nardo-Callunetea.

Roślina lecznicza: Surowiec zielarski farmakopealny: kłącze pięciornika – Tormentillae rhizoma. Działanie: ma właściwości ściągające, bakteriobójcze, przeciwbiegunkowe. Wewnętrznie, w postaci odwarów lub nalewek stosuje się do leczenia biegunek, stanów zapalnych przewodu pokarmowego, zatruć. Zewnętrznie używa się do leczenia stanów zapalnych i ropnych jamy ustnej, gardła, pochwy, odbytu, sromu, świądu, czyraków, oparzeń skóry (w postaci maści, odwarów, lewatyw). Także surowiec-kłącze (Tormentillae rhizoma) jako skuteczny wywar do płukania gardła przy zapaleniach. Zbiór i suszenie: kłącze roślin 2–3-letnich wykopuje się jesienią lub wiosną przed rozwojem liści, myje, tnie na kawałki i suszy w temperaturze do 40 °C. Kłącze znajduje zastosowanie także do produkcji niektórych past do zębów. Dawniej z kłącza wytwarzano barwniki do farbowania tkanin na czerwono i czarno. Termin zbioru: Od kwietnia do maja, od września do października.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:39:06]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72327167. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.