Czeremcha skalna Prunus padus subsp. borealis

Czeremcha skalna (Prunus padus subsp. borealis (Schübeler) Cajander) – podgatunek czeremchy zwyczajnej (Prunus padus). We florze Polski opisywany w randze gatunku jako Padus petraea. W Polsce jest rośliną rzadką.

Pokrój niewielki krzew nie przekraczający 3 m wysokości o szerokiej, jajowatej koronie i zwisających gałęziach. Często rozrasta się na wiele pni. Roślina łatwo wytwarza pędy odroślowe, tworząc formę krzewiastą. Podobna do czeremchy pospolitej Pędy na rocznych pędach nieliczne przetchlinki, pędy dość drobne i niezbyt liczne, młode pędy owłosione. Kora ciemna. Pączki bardzo smukłe, spiczaste, przylegające do gałązek. Liście jasnozielone, eliptyczne, ostro piłkowane, krótkozaostrzone, obustronnie matowe, wydłużone, bardzo gładkie, nieco skórzaste, ustawione skrętolegle, liście po spodniej stronie wzdłuż nerwów owłosione. Blaszka liściowa o ostro i dość płytko piłkowanych brzegach, ma długość od 6 do 10 cm i posiada do 12 nerwów bocznych. U podstawy blaszki występują 1-2, łatwo odpadające, zielonkawe gruczołki miodnikowe. Roztarte liście nie wydzielają zapachu. Kwiaty białe, bezwonne, na brzegach korony delikatnie ząbkowane, obupłciowe. Kwiatostan zebrany w grona ustawione na pędach niemal poziomo lub lekko wzniesione. Owoce pestkowce, z jajowatą pestką, kuliste, błyszczące, czarne, o średnicy od 6 do 8 mm. Jadalne, smaczne z lekkim gorzkawym posmakiem o miąższu barwy ciemnowiśniowej. Drewno dosyć twarde i sprężyste, o drobnych słojach.

Biologia i występowanie

Występuje w północnej Skandynawii oraz w górach Europy: w Alpach, Wogezach, górach Bawarii, Karkonoszach, Karpatach Zachodnich (Tatry, Wielka Fatra i Mała Fatra), Karpatach Wschodnich (Bieszczady, Czarnohora, Góry Rodniańskie) i Karpatach Południowych. Podano także jej stanowisko w północno-wschodniej Turcji. Przypuszcza się, że ma szerszy zasięg; na półwyspie Kola występuje bowiem Padus schuebeleri (N. I. Orlova) Czerep, prawdopodobnie będący synonimem czeremchy skalnej. W Polsce czeremcha skalna jest bardzo rzadko spotykana. Występuje w Karkonoszach, Bieszczadach Zachodnich i Tatrach. Jedyne potwierdzone stanowisko w Tatrach znajduje się na Długim Giewoncie na wysokości ok. 1560 m n.p.m. W Bieszczadach rośnie na Małej Rawce i Wielkiej Rawce, na przełęczy między Wielką Rawką i Małą Rawką, na Kamiennej i w dolinie potoku Litmirz na zboczach Wołowego Garbu. W Karkonoszach występuje w kotłach polodowcowych (w Kotle Łomniczki i Małym Śnieżnym Kotle). Nanofanerofit. Kwitnie: maj-czerwiec. Siedlisko: rośnie na umiarkowanie ubogich glebach (mezotroficznych) pokrywających granitowe skały. Preferuje obszary umiarkowanie zimne, głównie piętra subalpejskie i regla górnego umiarkowane naświetlone. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu. Jest gatunkiem charakterystycznym dla: zespołu roślinnego Ass. Pado-Sorbetum i gatunkiem wyróżniającym dla podzwiązku roślinnego Sub All. Rhododendro-Vaccinienion. Liczba chromosomów 2n=32.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-09-19 00:19:33]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=64523109. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23]  (ang.).
  • The Plant List. [dostęp 2017-03-01].
  • Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  • W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  • Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  • cechy łodygi
    • szacowana wysokość łodygi
      • wyższa od człowieka (> 200 cm)
    • wygląd łodygi
      • łodyga owłosiona
  • cechy kwiatów
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
    • kwiatostan
      • groniasty
        • prosty
          • grono
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście eliptyczne
  • ogólne
    • drzewo
    • krzew
    • roślina jadalna
    • Polska Czerwona Księga Roślin
    • roślina rzadka
    • VU–gatunek narażony
    • LR - gatunek niskiego ryzyka wyginięciem
  • cechy owoców
    • kolor owoców
      • czarne
    • rodzaj owoców
      • mięsiste
        • pestkowiec
  • siedlisko
    • Tatry