Żankiel zwyczajny Sanicula europaea

Żankiel zwyczajny (Sanicula europaea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Występuje w Europie i Azji (Kaukaz, Zakaukazie, Iran, Turcja, Ałtaj). W Polsce roślina dość pospolita zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich.

Łodyga wzniesiona, o wysokości do 50 cm, żeberkowana, bardzo słabo ulistniona (co najwyżej pojedynczy liść pod kwiatostanem). Liście liście odziomkowe, okrągłe, dłoniasto złożone z pięciu zazębiających się 3-wrębnych odcinków o klinowatej nasadzie. Są błyszczące, długoogonkowe, nagie. Kwiaty zebrane w baldachy złożone na szczycie łodygi. Główkowate baldaszki składają się z promienistych, 5-krotnych, drobnych kwiatów o białych lub różowych płatkach korony. Słupek dwukrotny z dwoma szyjkami, 5 pręcików wyrastających pomiędzy szyjkami słupka. Przeważnie przedprątne kwiaty, zapylane przez drobne owady. Owoce z każdego kwiatu powstają dwie rozłupki z haczykami o długości 4-5 mm. Dzięki haczykom przyczepiają się do sierści zwierząt i ubrań ludzi.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: lasy liściaste i zarośla. Preferuje gleby zasobne w wapń i umiarkowanie wilgotne. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Fagetalia. Roślina miododajna, kwitnie od marca do czerwca. Nasiona rozsiewane przez zwierzęta (zoochoria).

Wykorzystywany był jako roślina lecznicza. Ziele i liście (Herba Saniculae) stosowane były w medycynie ludowej. Zawierają saponiny, garbniki, olejki eteryczne. Stosowano je przeciwko krwawieniom i jako środek przyspieszający gojenie ran.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 01:47:15]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986336. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • marzec
      • kwiecień
      • maj
      • czerwiec
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki różowe
    • liczba płatków
      • płatków pięć
    • symetria kwiatu
      • promienista
    • kolor pyłku
      • owadopylność
    • znamiona słupka
      • Słupek dwukrotny
      • słupek dwuszyjkowy
    • pręciki
      • 5
      • przedprątne kwiaty
    • kwiatostan
      • groniasty
        • złożony
          • baldach złożony
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście okrągłe
      • błyszczące
    • nasada
      • klinowata
    • ogonek liściowy
      • długi
    • powierzchnia blaszki
      • połyskująca
      • naga
    • wcięcia blaszki
      • palczasto 5-dzielne
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga żebrowana
      • łodyga wzniesiona
      • słabo ulistniona
    • szacowana wysokość łodygi
      • do 50 cm
  • ogólne
    • roślina miododajna
    • bylina
    • gatunek rodzimy
    • roślina pospolita
    • status gatunku we florze Polski
      • takson rodzimy lub trwale zadomowiony
  • cechy nasion
    • rozsiewanie nasion
      • zoochoria
  • siedlisko
    • Wilgotne lasy i zarośla
    • Lasy liściaste
    • Grądy
    • cieniste lasy i zarośla
    • gleby zasobne w wapń
    • lasy liściaste i mieszane
    • gatunek charakterystyczny dla
      • Mezo- i eutroficzne lasy liściaste - (rząd) O. Fagetalia sylvaticae
  • forma życiowa wg Raunkiæra
    • hemikryptofit
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • rozłupnia z rozłupkami